Nobelprijs voor Grunberg

Het moet ergens in het begin van deze eeuw zijn geweest, nu zo'n twintig jaar geleden, dat ik in gesprek met Ton T. mijn adjunct op de Pabo waar ik even ervoor als directeur was aangetreden, mijn bewondering voor Arnon Grunberg onderstreepte met de bewering dat hij nog wel eens de eerste Nederlandse auteur zou zijn die de Nobelprijs zou winnen.

Of ik hem overtuigd heb,  betwijfel ik, want ik heb daarna nooit van hem vernomen dat hij dat met me eens was.

Ik geloof nog steeds in mijn stelling uit 2000. Het oeuvre van Grunberg is sindsdien alleen maar rijker en dieper gegroeid.

Afgelopen week las ik tot twee maal toe over Grunberg en de Nobelprijs.

Allereerst in de boekenbijlage van De Volkrant van zaterdag 20 maart, waarin  Grietje Braaksma van boekhandel Broese in Utrecht de aanbeveling van Grunbergs laatste 'Slachters en psychiaters' onderstreept met de Nobelprijsvoorspelling.

De tweede vondst deze week is eigenlijk geen voorspelling, 

Tussen nu en 2028 zal, als Adriaan van Dis het aan het goede eind heeft in zijn laatste roman 'Klifi", de Nobelprijs in ontvangst nemen. 

Klifi" is een onlangs verschenen dystopische roman, die volgens een aanwijzing op pagina 56 zich afspeelt in het jaar2028. 

Nederland is getroffen door een vreselijke natuurram en wordt geleid door een populistische onderdrukkende president, mensen raken op drift, protest wordt keihard neergeslagen. 

De oude Hongaarse vluchteling Jakob ziet het allemaal aan en probeert zijn ontzetting op schrift weer te geven.

Op pagina 99 lezen we: "Onze Nobelprijswinnaar Arnon Grunberg was een moedig man, maar hij zag al vroeg in dat je beter een andere nationaliteit kon aannemen."

Effect van deze vondsten zijn tweeledig.

1  Zo dadelijk bestel ik Slachters en psychiaters.

2. Een herschikking van de boekenplank. Daar stond vanwege plaatsgebrek Grunbergs boeken achter        het werk van Hella Haasse. Dat is nu gekeerd. 

En als je goed kijkt is er genoeg ruimte voor het toekomstige werk van onze Nobelprijswinnaar.

Nawoord op !5 April.

Inmiddels het prachtige 'Slachters en psychiater' gelezen, een bundeling van essays. 

Het mooiste essay vond ik 'Here's to the hearts that break, Liefde en sex in Amerika' 472 - 511. 

Samen met zijn vriendin Roos reist Grunberg door Amerika op zoek naar sex en liefde. 

Roos is dan niet meer zijn geliefde, Arnon is verliefd geraakt op een ander, een X ergens in Amerika. Roos is in verwachting.

Het essay eindigt met een nawoord van Roos, dat begint met Lieve Arnon. We lezen dat ze een miskraam heeft gehad, dat ze na een adempauze een "knappe mediterrane hoogleraar kernfysica" via een blind date ontmoet.

  "Hij vertelt me over het onderzoek waarmee hij van plan is de Nobelprijs te winnen. Nog een man die de Nobelprijs wil winnen, gaat het door mijn hoofd."

Het doet vermoeden dat Arnon zelf ook ambities  richting Nobelprijs koester.

(De schoonheid van dit essay vind ik vergelijkbaar met de afloop van het Saïdjah en Adinda verhaal in de Max Havelaar. 

Nu Is het niet de kolonisator die de liefde doodt maar de liefde zelf.). 
 

Herenboerderij

Afgelopen woensdag had hij ongetwijfeld Groen Links gestemd, dus begreep ik zijn enthousiasme voor de Herenboerderij

Mijn jongere broer had me uitgenodigd om de vorig jaar gestarte Herenboerderij in Soerendonk te bezoeken. 

De eerste Herenboerderij in Nederland was in 2012 van start gegaan vanuit een concept bedacht door Geert van der Veer.

Leden zijn vrijwilliger en aandeelhouder van de boerderij, die wordt gerund door een of twee professionals. De leden kunnen wekelijks het geoogste voedsel afhalen.

In juni 2020 waren er in Nederland 7 van dit soort boerderijen.

 

Herenboerderij 'De Hoge Heide' in Soerendonk is 17 hectare groot en mikt op 250 gezinnen. 

Op dit moment zijn er zo'n 200 gezinnen aangesloten. 

Het bezoek voelde dus behalve als een oriëntatie ook als een familiaire wervingsactie.

Bij het afgiftepunt van de aardappelen

en van de wortelen

Volgende en tevens laatste stop was de boerenkool en een takje laurier.

Een magere oogst, wat aan de tijd van het jaar ligt. 

Op de site was deze dag dan ook aangekondigd als 'De allerlaatsten'.

Om lid te worden legt een gezin eenmalig 2000 euro in, een bedrag dat - indien in kas is, bij uitschrijven zal worden terugbetaald.

Nadat we de oogst in de auto hadden gelegd, maakten we een wandeling over de overwegend kale velden en langs de akkers en fraaie gebied op de 'Baronie van Cranendonck'

Het oude gemeentehuis van Soerendonk nabij de ruïnes van het kasteel van Soerendonk.

We waren de bosrand gepasseerd, waarvoor bij de gemeente Cranendonck waar Soerendonk onder valt tevens eigenaar van de gronden, is aangevraagd Ook de nog kale grond waar de fruitbomen binnenkort zullen worden geplant hadden we in de verte gezien en de weide waar enkele maanden geleden de kippen rondliepen. 

Dat was nog voor de uitbraak van de vogelgriep. 

Omdat de Herenboerderij geen mogelijkheid heeft om de kippen op te hokken zijn ze geruimd of aan de leden meegegeven.

Het idealisme werkt aanstekelijk en spat ervan af op hun site. 

Duurzaamheid, gezamenlijkheid en eerlijkheid zijn de kernwoorden waarachter de gegoede middeninkomens zich scharen. 

Het benodigde aantal vrijwilligers voor de boomplant-dag was binnen enkele uren volgeboekt.

De kosten zijn hoog - 12 euro per persoon per week - en de opbrengst in een groot deel van het jaar laag. 

Voor degenen, die zelf een moestuin hebben een bekend verschijnsel. 

De meerwaarde van een lidmaatschap van een Herenboerderij is voor hen een vraag.

De afhankelijkheid van de Gemeentelijke eigenaar en van vrijwilligers is groot en kwetsbaar.

Over de methode van boeren heb ik weinig gevonden. 

Ik ben benieuwd naar een visie op duurzaam verbouwen en de inzet van technologie. In een collectief kan dat snel tot gekrakeel leiden.

Ik begrijp dat de lerares Nederlands, single, wonend op een appartement in de binnenstad van Eindhoven zo aanstekelijk enthousiast is.

 

Ik blijf voorlopig alleen in mijn moestuin.  

  

 

.  

'Revolusi' als horde

Op de stapel 'Te Lezen' zijn vandaag via de post enkele boeken terecht gekomen, waaronder onderstaande: 'Vaarwel', een bundeling van vroeg poëtisch en beeldend werk van Lucebert, dat onlangs is opgedoken bij de zoon van Bert Schierbeek en de verstripping van de  'Max Havelaar', de graphic novel van Eric Heuvel en Jos Van Waterschoot.

 Maar eerst zal ik de laatste hoofdstukken van

moeten lezen.

Na 'Congo' uit 2010, dat de AKO literatuurprijs én de Libris Geschiedenisprijs in de wacht sleepte, brengt David Van Reybrouck de koloniale geschiedenis van Nederland in Indië in beeld. (Geert Wilders had gemopperd dat hij beter de koloniale geschiedenis van zijn eigen land kon beschrijven. Tja...dat had hij al gedaan.}

Van Reybrouck bedient zich ook dit maal met eenzelfde verlevendiging door nabestaanden aan het woord te laten, de methode van Oral History. Dit lever een veelkleurig palet op, waar contrasterende opvattingen onvermijdbaar zijn. De eendimensionale Hollandse kijk wordt verrijkt en verbreed.

De geschiedenislessen, die ik midden jaren vijftig onderging op de Lagere School waren duidelijk gekruid met het negatief oordeel over de onafhankelijkheidsstrijd. Belicht werden de wreedheden van de Pemoeda's, groepen jongeren, in de Bersiap ('Geef Acht 'in het Maleis), direct na de beëindiging van de Japanse onderdrukking. Nederland werd geprovoceerd, moest wel optreden met politioneel acties. Het was geen oorlog maar correcties van binnenlandse onlusten, aldus werd ons voorgehouden.

'Revolusi' zet alles rechter in perspectief. De auteur gebruikt daarbij regelmatig de metafoor van de drie dekken op een cruiseschip. 

Vooral de beschrijving van de chaotische tijden direct na de capitulatie van Japan zijn voor mij nieuw en boeiend. Ze vuldt enkele hiaten in mijn historische kennis.

 

De haast van de Amerikanen  om op te stomen naar Japan stelde de Britten onder leiding van Mountbatten voor een onmogelijke taak. Ze moesten de orde bewaken in het gigantische gebied van de Zuid Oost Aziatische zee. 

In het Britse jaar van augustus '45 tot november '46 vond in november '45 The Battle of Surabaya plaats waarbij de Britse brigadecommandant Mallaby na een staakt-het-vuren akkoord in zijn auto wordt vermoord. Dit leidt tot een escalatie. De Britten laten het idee van de vier vrije area's los en breiden de strijd verder uit. Vanaf dat moment is er sprake van een oorlog.

De Britten zetten soldaten in uit hun kolonies, zoals Indiërs, Nepalezen en Birmezen.

In hoofdstuk 11, we zijn dan beland op de pagina's 345 en verder, zoekt Van Reybrouck naar de laatste van de Gurkha's, strijders uit Nepal, ware vechtjassen en vraagt naar hun herinneringen. Het zijn prachtige schetsen van de kwetsbaarheid van onze herinneringen.

Het is een ongelooflijk rijk en urgent - om dat mode woordje maar eens te gebruiken - boek, een boek  om te smullen.

Het is tegelijkertijd een horde die ik moet nemen naar die andere boeken die me wachten.

Je kunt helaas maar één boek ter hand nemen en lezen.

.    

CBR

CBR, Centraal Bureau voor Rijvaardigheid. 

CBR, de meest saaie titel die je boven een column kunt zetten.

Via een zoekmachine zal je deze tekst niet vinden.

Je belandt na het ingeven van CBR op Mijn CBR. Hoe vertrouwd: je eigen CBR.

De ouder wordende mens komt er niet omheen. Vanaf 6 tot 9 maanden voorafgaand aan je 75 e verjaardag zal je de site van Mijn CBR bezoeken en daarna steeds om de vijf jaar ter beoordeling of je geestelijk dan wel lichamelijk in staat bent om te rijden.

Ik had de marge ruim genomen, want de wachttijden waren niet veel korter geworden met het aantreden van Pechthold.

Wat me duidelijk werd was dat elke stap die ik zou moeten nemen om bij de gewenste beschikking van rijvaardigheid te komen me geld zou kosten: aanmelden, keuring bij de arts, keuring bij de specialist, afgifte rijbewijs bij de gemeente. Met dat geld kon je ver komen met het openbaar vervoer.

Bij de aanmelding werd me te kennen gegeven regelmatig  Mijn CBR te bezoeken. In de wetenschap dat het zijn tijd zou duren alvorens de eerste stappen zouden worden gezet (Pechtold had zich in de media verweerd onder de kop "Ik kan niet zomaar een blik keuringsartsen opentrekken'") was ik er nog niet aan toegekomen, totdat ik enige weken geleden via de mail een bericht kreeg dat er post was op Mijn CBR. Daar stonden meerdere berichten. De laatste was de meest verontrustende. De termijn voor een keuring was verlopen, maar ik kreeg nog 8 weken. Waarom had ik niet eerder een bericht gekregen?

Ik belde onmiddellijk de huisartsenpost. Kon de volgende dag komen. Geestelijk mankeerde ik niks, want ik kende de naam van mijn arts en wist welke dag het was. Fysiek was er een punt. De ogen. De arts constateerde staar in beide ogen. 

Papieren (elektronisch kon niet, mijn dossier was eruit) opgestuurd.

Twee dagen erna, bericht via de mail: post op Mijn CBR: Uw ogen zijn achteruit gegaan. Ga naar de oogarts.

Ook daar kon ik per direct komen. Conclusie werd voorzichtig gebracht: U heb staar, maar de waarden - dezelfde die de keuringsarts had opgemaakt - zijn nog voldoende voor een rijvaardigheidsbewijs.

Twee dagen erna bericht via de mail. "Er is post voor U." En jawel, ik kan mijn rijbewijs bij de gemeente gaan ophalen en tot mijn tachtigste auto rijden onder de voorwaarde dat ik daarbij een bril draag.

Bureaucratische overheidsorganisaties stoelen veelal op wantrouwen, wat leidt tot over-controle, traagheid en ellende.

Mijn oorspronkelijke opvatting dat het CBR een bureaucratische en dus logge organisatie is moet ik bijstellen. 

Blijkbaar is er een groter vertrouwen ontstaan in de bevindingen van keuringsarts en specialist. 

De aankomende 75 jarigen kan ik geruststellen. 

Meldt je 6 maanden voorafgaand aan je 75-ste verjaardag aan.

Kijk de week erop op "Mijn CBR".

Leg alvast zo'n 150 tot 200 euro opzij.

In de komende tijd zal ik een column moeten schrijven met de titel "Mijn staaroperatie."