Kerst 2013

Met mijn catheterisatie (CAG) afgelopen maandag was de aanloop naar onze jaarlijkse kerstbijeenkomst met het gehele gezin even op losse schroeven komen staan. De cardioloog had in de namiddag echter geoordeeld dat er weinig aan de hand was en dat dat weinige met andere medicatie kon worden opgevangen. Hij had bovendien met bewondering gesproken over de fraaie bypass, die drie jaar geleden in mijn borstkast door de hartknutselaar van het Cathrien was aangelegd, iets waarop ik een beetje trots was, hoewel ik er niet meer aan had bijgedragen dan onder narcose rustig te blijven. 
Ik kon met een gerust hart - zo zei hij het - kerst vieren.

Het vorig jaar wat rommelig verlopen evenement had ons de nodige leerpunten geboden, waaronder een hoger tempo bij de kadoronde, een bijgestelde tafelschikking en na het eten een buitengebeuren.
De stijging in leeftijd speelde ook mee bij de soepele gang door de avond. Oudere kinderen hielpen de jongste en onderling werden afspraken gemaakt hoelang er met andermans speelgoed mocht worden gespeeld, waarbij zelfs de eierwekker werd ingezet. En Pheliene, die een beetje schrik had voor het 'vuurwerk', sublimeerde haar angst door met een fotocamera het geknetter vast te leggen.
De laatste gaatjes die over waren na het knappe diner dat oma Riny op tafel toverde werden gevuld met in de open haard opgewarmde marshmellows.
Hierbij enkele foto's van de geslaagde avond. De eerste drie zijn in die zin bijzonder omdat ze door Riny zijn opgenomen met haar nieuwe I Phone en naar de computer zijn doorgemaild. Twee sfeerbeelden van het diner, de derde van Pheliene en Noa, getooid met de knutselballonnen gemaakt met materiaal uit een van opa's kado's.
De vierde foto is door Pheliene geschoten. Op de vijfde toont Luca trots zijn chemiedoos. Tenslotte een beeld van het opwarmen van de  marshmellows.

De oude man en diens dictee

Hoeveel spel- en taalfouten ik gemaakt zou hebben bij het Kootiaans Nederlands dictee zou ik niet weten, maar het zouden er vele zijn.
Ik probeer hier een (de tweede) zin foutloos over te typen:
'Zulke lammenadige anastrofes vernoemde de criticaster naar zijn tante Betje, in wier postale verbiage een heel aantal zeugmata, polysyndetons en anakoloeten wiewauwde.'
De spellingscontrole geeft twee fouten aan: Onder anastrofes en verbiage staan rode kringeltjes. Ik heb ze echter goed overgetikt.
Mag deze gekunstelde brij een Nederlands dictee heten?

Volgend jaar, bij leven en welzijn Remco Campert vragen om een tekst te maken.
Heerlijk, helder Nederlands.
Ik (her)lees zijn columns, verzameld in 'Het verband tussen de dingen ben ikzelf '.
Zijn taal verhoudt zich tot het recentelijke dictee als Coen Simon tot Heidegger.

Uit 'In mineur'.
'Met de dagen omstreeks half december weet ik nooit goed raad. Het jaar loopt ten einde en brokkelt onder mijn vingers af. Levenslust en moed zinken me tijdelijk in de schoenen. Het schrijven wil ook niet erg en blijft steken in een eindeloos lijkende aarzeling. En als het desondanks gebeurt, moet ik ervoor oppassen dat ik mijn stemming niet te zwaar aanzet.'

Waarover ik niet wil schrijven is me helder.
Niet over de kwaaltjes en de pijntjes, niet over Hoes of Geert, niet over moeizaam gesloten akkoorden-soaps, eigenlijk ook niet over Het Groot Dictee.

Het is de oude man die me dwarszit.
Laat ik wachten op 2014.

Fama Volat

De tijden zijn veranderd.
Ik noem twee voorbeelden:
- Voor mijn arbeidscarrière kreeg ik van mijn ouders min of meer het adagium  mee 'Blijf zitten waar je zit en verroer je niet'.
En...
- Gesloten fabrieksgebouwen werden in mijn tijd gesloopt.

Bij Thomas geldt: als je ergens zit, moet je je afvragen wanneer je opstaat.
En....
in Eindhoven wordt de gigantische strook Philipsfabrieken in het hartje van de stad herbestemd.

Deze twee gegevenheden vormen per 1 januari 2014 de nieuwe kansen die Thomas met zijn nieuwe marketingonderneming 'Fama Volat' gaat grijpen. Aan de overzijde van Bovil, waar hij enkele jaren werkte in Strijp S staan het Anton gebouw en het Gerard gebouw, vernoemd naar de oprichters van het concern.
In het Gerard gebouw op de eerste verdieping werd ik vandaag door mijn trotse zoon ontvangen.
"Hier gaat het gebeuren, hier zet ik mijn volgende stap." Hij stond aan het raam tussen de verfpotten en een steiger. Er moet nog heel wat gebeuren.

'Fama volat' kan vertaald worden als de faam vliegt, de roem snelt, het gerucht gaat. Het komt twee maal voor in de Aeneas van Virgilius. Het is een mooie naam voor het nieuwe bedrijf dat hij start met collega's Levi en Jeroen.

Vanuit mijn opvoeding zou ik hem moeten vragen of hij er wel goed over heeft nagedacht en of hij weet welke risico's hij neemt.
Maar in één generatie is de zorg voor de toekomst veranderd in een optimisme dat kansen benutten heet. In zijn genen zitten niet alleen de boer, de onderwijzer maar blijkbaar ook de ondernemer.
Bovenop het Gerardgebouw is een dakterras. Daar zagen we vanmiddag samen Eindhoven met haar icoon het Evoluon aan onze voeten liggen.
Terwijl ik hem fotografeerde schoot het door me heen: Ik geloof in hem.

De scheve toren van ons Onderwijs

Het is nu vijf jaar geleden, dat ik gestopt ben met werken in een dienstverband van een onderwijsinstelling. Het is tevens vijf jaar geleden dat ik over onderwijs schreef - o.a. over Fontys in mijn blog 'Mannetje' -,  erover nadacht en me er druk over maakte.
Het was de tijd van Beter Onderwijs Nederland, dat niet verder met hun ideeën reikte dan elk idee na Theo Thijssen verdacht te maken als een speeltje van managers en onderwijskundigen.

Dat het beter moet met het onderwijs is een roep van alle tijden.
Oorzaak en schuld veranderen; aanleiding vormt veelal macro gegevens of een incident.
Nu staan we op plek 13 van de wereld in het wereldwijde PISA onderzoek. De één vindt onze plaats een teken aan de wand - alweer verder gezakt en 'we' moeten zelfs  Estland voor ons dulden -, de ander met de beoordeling van het halfvolle glas, omdat hij mede verantwoordelijk is, constateert dat de V.S., Rusland en het Verenigd Koninkrijk zich achter ons bevinden.

Dat Finland en de Zuid-Oost Aziatische landen het zo goed doen daar zijn we aan gewend. Waaraan dat ligt is niet duidelijk.
De Volkskrant van 3-12 wijst op het Finse fenomeen: het achterwege blijven van het CITO circus, de afwezigheid van de Inspectie, de toelatingseisen, teamteaching, schoolkeuze voor secondair onderwijs op 16 jarige leeftijd én het universitaire niveau van de lerarenopleidingen.
Het zou prima zijn om die ideeën over te nemen, maar of we daarmee de top tien veroveren lijkt me sterk.
Het gaat om de idee achter het wel dan niet inzetten van de instrumenten en maatregelen.

In Nederland bestaat een minachting en achterdocht als het om onderwijs gaat, vooral bij hen die geen kinderen op school hebben. Ik ben ervan overtuigd dat de beroepsachting van onderwijsmensen wereldwijd lager is dan de dertiende plaats.
Ook op een onderzoek naar de vrolijke school en het vrolijke leren scoort Nederland niet erg hoog. De overheidsbemoeienis daarentegen, gevoed door een intens wantrouwen en calvinistisch wereldbeeld, stuwen ons op de toppen van de wereldranglijst.
En van zelfverantwoordelijkheid en experimenten zijn we helemaal niet gediend.

Welke maatregelen zou je op deze zure grond moeten nemen om te verbeteren?
Ik ben altijd wat terughoudend geweest bij de roep om de autonomie van de docent, echter een  voorstander als die autonomie is ingebed in kwaliteit en in een team.

Laat ik derhalve twee eerste instrumenten noemen ter verbetering van ons onderwijs.

1. Selectie aan de poort van de lerarenopleiding op grond van meer criteria dan een VWO- dilpoma; parallel  hieraan een verhoging van het inkomen. Effect over tien jaar meetbaar.
2. Teamteaching. Maak kleine groepen van docenten ( 2 à 3) verantwoordelijk voor het   onderwijs. Bevorder de onderlinge taakverdeling en afstemming/intervisie. Minimaliseer landelijke toetsing en toezicht. Effect over vijf jaar.

En verder.
3. Stimuleer het vrolijke leren, het gebruik van moderne media en leerpsychologische inzichten.  Effect over drie jaar.
4. Verklein en verlaat de kloof van Basis- naar Middelbaar Onderwijs. Effect over drie jaar.

Tot slot
5. Stel bijscholingen verplicht voor een beroepsregister. Scholingen in Gedifferentieerd Onderwijs, Klassenmanagement, Toepassing Nieuwe Media en Oudercontacten behoren hiertoe. Effect van deze professionalisering van het beroep zal ook de zelf- en beroepsachting dienen. Effect binnen twee jaar.

(Je zult je afvragen waar ik die effectvoorspellingen vandaan haal. Wel, dat is een profetisch- populistische gave.
En als we een maatregel starten, laten we dan termijnafspraken maken én zorgen voor draagkracht.)

Zo, nu kan ik verder zwijgen over mijn Onderwijsidealen.
Iedereen heeft daar immers last van.