De Treurbuis

Bijkomstigheid van mijn ziekenhuisverblijf was een hernieuwde kennismaking met de treurbuis (Reve).

In het Catharien is op Zes-West per kamer één kijkraam en één afstandsbediening die in handen is van de langst liggende, meestal iemand met gehoors- en beoordelingstekorten. Zo keek en hoorde ik de avond voor mijn operatie noodgedwongen door een waas van valiumslierten naar Lingo en de Phaffs; ik deelde dit genoegen met twee anderen, wist weer waarom ik ooit definitief gevlucht was voor gezamenlijk kijkplezier.
Maar thuisgekomen probeer ik enige huislijkheid te ondergaan door na het avondeten onder het genot van een kopje koffie naar de buis te blieken. De afstandsbediening ligt democratisch onaangeroerd tussen Riny en mij in, wij kijken namelijk naar De Wereld Draait Door (DWDD). Daarna neemt zij de regie in handen en ik zak in mijn leesstoel weg.

Gisterenavond waarschuwde Riny me vooraf: DWDD zou verschuiven van informatie naar entertainment. En ja hoor het was meteen raak. Mathijs van N. 'interviewde' Kluun over zijn 'Haantjes' en liet de auteur tegenstrijdigheden bazelen over zijn waardering van literaire kritiek. Het draait allemaal om leuk en dat betekent dat het boek geslaagd is als er enkele keren gelachen zal worden. Mathijs reageert dat het dan al geslaagd is, want gelachen heeft ie. Maar hij wil meer scherpte in de uitspraak. 'Vooruit', geeft Kluun zich na dit uiterst kritisch verhoor gewonnen 'Een oplage als van Saskia van Noort: 300.000 exemplaren.'
Het gebabbel met Kluun was diepte-interview vergeleken met wat daarna volgde: Patty Brard met haar liedjesschrijver en promotor.
Het ex Love-rudiment gaat volle zalen bespringen met liedjes als 'chillen met de billen'. Lachen man...en meer dan 30.000 mensen in de zalen die meedeinen! In het gebotoxte van rode wijn dichtgemetselde gelaat van Brard staat de gemaakte lach stijf bevroren en stralen de gebleekte tanden uit de valse Medusa mond.
"Ha, ha" pareert ze de poging tot verdieping van tafelvrouwe De Breij, "Jij bent geen ex Love, geen Brard,liefje", krauwt ze veneinig.
De songwriter is nog erger en springt schaamteloos achter de micro en geeft de hete hollandse hit ten gehore.
Chillen met die billen.

Het is 25 jaar geleden dat Neil Postman: 'Wij amuseren ons kapot', over de geestdodende werking van de beeldbuis uitbracht. Daarin betoogt hij dat de cultuur op twee manieren ten gronde kan worden gericht: Orwelliaans-onderdrukkend of Huxleyaans met een glimlach. In die laatste strategie ziet hij de toekomstige dreiging voor het vrije westen: "Als een bevolking wordt afgeleid met onbenulligheden, als het culturele leven verwordt tot een mallemolen van vermakelijkheden, als serieuze openbare gedachtenwisseling een soort kleuterpraat wordt, als de burger een toeschouwer wordt en publieke aangelegenheden een soort variété-nummers worden, dan is het land in gevaar en de cultuur op sterven na dood."
(pag.153)

Ik lees verder in 'Het complot tegen Amerika' van Philip Roth.
Wat zou er gebeurd zijn met zijn joodse familie als de antisemitische nationalist, Charles A. Lindbergh de presidentverkiezingen in 1940 gewonnen had van Franklin Roosevelt en het op een accoordje had gegooid met Hitler?
Ik heb echter nog last van de nachtmerrie Brard en vraag me af:
Wat had het ongetwijfeld uit het nationalisme voortetterende Orwelliaans scenario opgeleverd voor de cultuur?
Amerika of China, Disney of Paternalisme.
Is dat de kwestie?

rustig aan!

x
x
x
x
x
x

Nu de sneeuw gesmolten is, de vorst uit de grond en de bypasses goed gehecht, lonken de buitenwerkzaamheden. Zoals in elk vroeg voorjaar moet er van alles worden gedaan zoals de compost omgelegd en de houthokken gevuld.
Boven de Gaspeltuin klinkt het bezig geschreeuw van bouwvakkers, die na enige weken vorstverlet weer aan het werk kunnen aan de ouderenflats, die schuin tegenover ons verrijzen. Over een tijdje hoeven we slechts over te steken.

De compost in bak 5 is na meer dan drie jaar arbeid van pieren, pissebedden, oorwormen en ander mestverwerkers mooi verkruimeld en rijp om over het gazon te worden uitgestrooid. Daarna volgt het zware werk van het verzetten, het omleggen van de inhoud van bak 4 naar 5, 3 naar 4, 2 naar 3 en 1 naar 2.
Ik ben gespitst op ademnood of hartklopping, maar krijg vanuit mijn borst geen enkel alarmsignaal.
Riny wil af en toe de rem erop en vraagt me herhaaldelijk binnen voor de thee.

In Neerpelt, even over de grens moet een bos worden uitgedund. Of ik nog hout gebruiken kan, vraagt houtvester Huib via mijn mobiel. Ik jubel, want hout is goud. Ik zeg er meteen aan te komen om een handje bij te steken.
Of ik dat al mag vraagt hij bezorgd.
Een klein half uurtje later vallen elzen en wilgen kreunend en krakend op de modderig drassige bosgrond.
In mijn vorige leven moet ik dit werk veelvuldig en met veel plezier hebben gedaan. Ik ben een gereïncarneerde houthakker. Mijn hart jubelt in herinnering als er weer een knaap ter aarde knalt.
Met de buit de aanhangwagen volgeladen rij ik achterwaarts de oprit op. Bij het afladen word ik meermaals door buurtbewoners aangesproken. Of ik dat alweer kan en dat ik toch maar rustig aan moet doen, want ze kennen iemand die...
De zorgzaamheid lekt onder onze voordeur naar de straat en breidt zich als een olievek door onze wijk.
Zelfs van bovenaf de ouderenflats in aanbouw hoor ik iemand - hoewel niet aan mij geadresseerd - 'rustig aan!' roepen.

Anke

Het is donderdagochtend half acht, 13 januari.

Mijn 'zusje' - inmiddels de vijftig gepasseerd, maar toch...mijn zusje - wordt op dit moment geopereerd in het AMC.
Vanwege maagkanker wordt haar maag weggehaald, een zware operatie.

Natuurlijk herinnert het me aan 4 november jl, vooral om te bevatten wat zij moet doormaken (en nog enkele graden erger).
Haar drie dochters hebben ons gevraagd om een kaarsje op te stekken.
Dat zal ik dadelijk doen.
Maar mijn kaarslicht, mijn bede opdat alles goed zal gaan, zal hoofdzakelijk dit bericht zijn dat ik de ruimte instuur. Een ruimte waar alle goddelijke energie verkeert.
Aan die energie zend ik dit bericht.
Zie hoezeer ik van haar houd.

Ze is vier jaar als ik haar op de Vespa scooter van mijn vader til en 'onze vader' vraag een foto te maken. Die foto heb ik lang op zak gedragen om op te scheppen tegen mijn vrienden. Behalve een schare broers was in ons gezin ook een ster in ons midden. De eerlijkheid gebied om te zeggen dat ik vond dat ik er zelf ook mooi opstond, zo anders dan mijn norse ik. En verder ook om op te scheppen over mijn stoere vader die op een echte scooter rondreed.

Die Anke dus, scootermuis Anke.
Tijdens mijn ziekenverblijf schreef ze me op een opbeurkaartje, dat haar grote wens is dat we in de zomer, schuifelend als twee oude mensjes, in onze tuin zouden wandelen.
Nu, een paar maanden verder voel ik me topfit, neem me voor, om na die tuinwandeling haar te vragen op mijn Vespa te gaan zitten. En dan gaan we rijden en zwaaien we naar de mensen en roepen dat we er weer bij zijn.

Aan Riny zal ik vragen een foto van ons te maken.
Ik zal zo stralend kijken als ik me dan voel.

Mijn boeken 2010

Ik evalueer mijn doelen van 2010.
Jaja, ik stel jaarlijks doelen, behoor niet tot het modieuze zelfvoldane legioen, dat zegt geen doelen noch voornemens - behoudens het 'geen voornemens' - te hebben.

Bovenaan op mijn jaarlijks doelenlijstje staat het aantal boeken dat ik zal gaan lezen. Dat zijn er al jaren 100 in getal.
Afgelopen jaren telde ik voor het eerst daar stripboeken bij, vier strips voor één nummer. Hierbij moet worden aangetekend dat het altijd om geselecteerde, dus in mijn ogen om de betere strip gaat. Dat geldt eigenlijk voor alle boeken die ik lees. Het zijn de boeken die ik wil lezen omdat ze me op een of andere manier geadviseerd zijn.
Van elk gelezen boek maak ik in mijn boeken-boekje een korte weergave van mijn waardering, resulterend in een punt op een tien puntsschaal.
Ik evalueer mijn boekenlijstje van 2010, onderscheid hierbij verschillende rubrieken: de beste romans, beste nederlandse romans, beste non/fictie, beste detectives, beste strips, slechtste boeken en als laatste een nieuwe rubriek, de meest verontrustende boeken, boeken, niet eerder genoemd, maar die me op een of andere manier bezig houden. Die laatste rubriek kan worden gezien als een correctie of kritiek op de voorgaande indeling.

Beste romans:Ron Rash, Serena; Aifric Cambell, De logica van het moorden; Philip Roth, Nemesis. (Deze romans zijn alle met een 9 gewaardeerd, een cijfer dat geen enkele nederlandse roman verwierf) Eén van deze zou uit deze top 3 afgevallen zijn als ik Jonathan Frantzen, Vrijheid vóór 1-1 had uitgelezen.
Beste Nederlandse romans: Bernard Dewulff, Kleine dagen (Koos Posthuma in de Plus vindt deze Librisprijs winnaar overgewaardeerd, hij noemt Franka Treur, Dorsvloer vol confetti een veel beter werk. Hoewel we beiden als onderwijzer zijn opgeleid ben ik het niet met hem eens. We hebben in Siebelink en 't Hart al meer dan voldoende gereformeerd geheugen)
Vervolgens kies ik Annejet van der Zijl, Sonny Boy (een boek uit 2004, nooit eerder gelezen, waarom? Tussen fictie en non-fictie - factie -, een ontroerende geschiedenis tegen het décor van kolonialisme/racisme en de tweede W.O.) en Tommy Wieringa, Caesarion. (controversieel boek, zowel verguisd als edel kitsch - Ari Storm, Parool als gelauwerd)
Non-fictie.
Afgelopen jaar Sebastian Haffner ontdekt. Het is moeilijk kiezen uit zijn journalistiek-historische oeuvre. Uiteindelijk kies ik voor De Duitse revolutie 1918-1919, de nasleep van de 1-e wereldoorlog. Dit werk boeide me het meest. Hierbij speelt zeker mee dat zijn invalshoek, de bedenkelijke rol van de sociaal-democraten m.n. van Ebert nieuw voor me was.
Ook moet in deze rubriek Live van Keith Richards worden genoemd. Deze vermakelijke autobiografie maakte me duidelijk dat van alle kunstvormen de muziek verreweg de beste doorkijk in de hedendaagse geschiedenis geeft.
Detectives.
Henning Mankell, De gekwelde man en Philip Kerr, Als de doden niet herrijzen. Deze selectie kwam tot stand uit een aanzienlijk aantal gelezen detectives voornamelijk voorgeselecteerd door de 31ste Detective & Thrillergids van Vrij Nederland.
Strips.
De vier delen van Reve's De Avonden, getekend door Dick Matena. Ik (her-)ontdekte Tardi en kies - met moeite - uit zijn diverse albums De grote slachting 1914-1918. Twee filosofie strips wil ik hier niet onvermeld laten: Logicomix van Doxiadis e.a. en Het prachtig getekende Nietzsche van Onfray/LeRoy.
Het slechtste boek
Een bijzondere rubriek. Ik hoef geen slecht boek te lezen, ik ben geen recensent. Als me een boek wordt aangeraden dat me na enkele bladzijden niet bevalt, dan kieper ik het weg. De twee hier genoemde boeken las ik echter geheel uit omdat ik diegenen, die ze me aanraadden had beloofd mijn mening te geven. Waardeloos vond ik Indridason, Het Koningsboek (terwijl hij ook het mooie Onderstroom schreef!), een Ijslandse bijdrage op de stroom van de occulte zoek crimi's. Nog waardelozer was Simone van der Vlugts Schaduwzuster. Een 4! Het was een vrouw die me dit adviseerde, nadat ik lyrisch tekeer was gegaan over de beste Wallander, De gekwelde man. Mijn zwakke man tegen haar sterke vrouw.
Meest verontrustend.
Tja...Waarom blijft een boek hangen? Waarom raakt Houllebecq me, waarom verontrust Grunberg me soms, zoals het wereldbeeld dat spreekt uit De asielzoeker. (Huid en haar vond ik 'slechts' vermakelijk. Hier speelt zeker het moment van lezen mee, mijn ontvankelijkheid!)
Twee boeken dit jaar: Elvis Peeters, Wij. Is dit (ook) onze jeugd?
En tenslotte een zwak boek van een goed schrijver: Wachtwoord van Charles den Tex. Glijdt hij zoals zovele succesauteurs na zijn magistrale De macht van mijnheer Miller en het mindere Cel af naar ongeloofwaardig broddelwerk? Is dat de prijs van succes? ('Succes is een vijand!' Grunberg in de oudejaarsVolkskrant over de grote drie, Hermans/Reve/Mulisch, die nu alle definitief niet meer zullen schrijven)
Verontrustend!!