Standpunten

Enige jaren geleden bezochten we op onze reis in Australië het bezoekerscentrum Scenic World in de Blue Mountains. De vloer van het hoog gelegen restaurant draaide in ongeveer een half uur tijd 360 graden. Rondom enkel ramen. Langzaam, onmerkbaar veranderde ons uitzicht. Het onschuldige kabelbaantje bleek een kwartier later over een afschrikwekkende diepe kloof te glijden.
Je kon je blik op de bergen versneld wijzigen door over de roterende vloer te lopen.
Maar waarom zou je? Zittend kreeg je elk standpunt voorgeschoteld.

Ik moest denken aan dat wisselde uitzicht bij de vier belangrijkste gebeurtenissen deze week: de sneeuw die verdween, chemokuur, abdicatie en mijn boekenberg.
Over al die gebeurtenissen heb ik een opvatting, een standpunt, soms leidend tot handelen, altijd de kleur in de discussie bepalend.
Mijn kleinkinderen deelden afgelopen zondag mijn vreugde absoluut niet over de in rap tempo zich terugtrekkende witte massa. Zoë dacht zelfs dat ik met mijn vreugde weer eens zo'n opa-grapje maakte: het omgekeerde zeggen wat je meent.
Ook over Femke's tweede chemo vandaag wordt verschillend gedacht.
Voor mij kan deze medicijn niet snel genoeg worden ingespoten, terwijl anderen, die haar minstens even lief hebben, zouden willen dat die troep zo lang mogelijk buiten de deur wordt gehouden.
En dan dat gedoe over de troonafstand cq -opvolging waar de kranten voor een republikein tot ergenis toe vol van staan. Mag voor mij zo snel mogelijk achter me liggen.
Nummer vier: mijn persoonlijke boekenberg.

Op de foto is de berg non-fictie op de logeerkamer te zien, voornamelijk de laatste maanden aangeschafte historische boeken, die nergens een eigen plekje in een kast kunnen vinden. Ik heb mijn boekenbezit kritisch gesaneerd en hooguit enkele gaatjes hier en daar gecreëerd.
Nu kun je tegen boeken aankijken als ruimte innemend papier of als een extern dragend cultuurgoed.
Als aanhanger van de laatste stroming vergaar ik voortdurend en voel me een cultuurkapitalist, met de dag rijker en cultureler.
Dit in tegenstelling tot mijn huisgenote.
Ziehier één van de vele verschillende standpunten onder één dak.
De acties, die uit onze verschillende standpunten spruiten zijn begrijpelijk verschillend: opruimen, wegdoen versus een nieuwe billy boekenkast.
Welk standpunt dan ook, de veroorzaker bepaalt in dezen juist niet, zal evenwel de actie moeten ondernemen.
Dus sta ik al drie dagen zuchtend, steeds scherpere criteria bedenkend voor mijn boekenkasten.

Uit de plaatselijke bibliotheek haal ik inmiddels mijn leesgerief, niet vanwege een tekort, maar vanwege een teveel.
Zo lees ik als troost en oplossing voor mijn verwarrende wereld Irvin D. Yaloms laatste werk: Het raadsel Spinoza.

Soms is het heilzaam buiten de draaiende vloer te gaan staan en te kijken naar de stoelen met hun verschillende standpunten.

Familieweekend Hulshorst

Bij de foto's:
1. Hoe koud het was: roodborstje bij bevroren fontein bij de ingang van Apollohotel 'De Beyaerd', een hotel met allure en geweldig personeel !
2. Laatste subgroep; stadswandeling door Elburg.
3. High Tea
4. Winnie's presentatie van haar prijsbijdrage.
5. Presentatie 'Roermond 1952-'58'.

Traditiegetrouw, als de sterfdata van onze ouders achter de rug zijn - en dit jaar ook eerste shock van Femke's borstkanker -, vindt eind januari het samenzijn van mijn (horizontale) familie plaats.
De donkere dagen zijn voorbij.
De feestdagen probeerden de sombere tijd op te luisteren.
Maar het markeringspunt naar het licht en de lente vormt de familiereünie.
Inmiddels ligt de range van onze leeftijden tussen de 50 en 70 jaar, rollator, gehoorapparaten en pillen ondersteunen ons verblijf, desondanks voelen we ons sterk en jong, want we zijn samen. Samen met herinneringen, met een bij onze conditie horend programma en plannen voor morgen.

Het was koud en met een felle wind, die over het Veluwemeer extra kou meebracht, was verblijf buiten bepaald geen pretje.
Het programma werd aangepast, de stadswandeling op zaterdag door Elburg verkort en de wandeling op zondag, gewoontegetrouw de afsluiter, werd gecanceld, waardoor extra ruimte voor de evaluatie ontstond.
Het programma is echter ondergeschikt, hooguit een middel voor het doel: één keer per jaar als groep bij elkaar komen en uit te dragen dat we onze ouders dankbaar zijn.

Als zo vaak reden we moe maar voldaan terug naar onze huizen, vaststellend dat deze reünie weer tot de top drie behoorde.

Tot de hoogtepunten van dit weekend 'Hulshorst' rekenen we de zaterdagavond met het uitgebreide diner en diverse intermezzo's met het karakter: terug in de tijd te blikken.
Wat gebeurde er 10, 25, en 60 jaar geleden in onze familiegeschiedenis en die van de rest van de wereld?
In omgekeerde volgorde werden 1953, 1988 en 2003 belicht en bevraagd.
Met quizen over deze drie perioden, die in steeds wisselende samenstellingen werden beantwoord, werd gestreden om mooie prijzen. Deze prijzen bestonden uit door ieder meegebracht cultuurgoed, een boek, CD of DVD, die in het voorliggende jaar 2012 een bijzondere indruk had gemaakt.
Een noviteit in de quizen waren de kijkvragen, fragmenten uit diverse films en video's. Voor het digitaliseren, knippen en monteren op de computer van bewegend beeldmateriaal was de hulp van op dit terrein ervaren deskundige onontbeerlijk geweest. (Jeroen alsnog bedankt!!)

De presentatie van elk zijn keuze was wat mij betreft een hoogtepunt op een hoogvlakte: verrassende keuzes, intens gepresenteerd en een inkijk gevend op wat ons beroert.
Als vast ontwerper van deze zaterdagavond zal ik deze vorm van prijskeuze er voor de komende jaren inhouden.

Voor de inleidende overview 'Roermond in 1952-'58' had ik als leidende vraag gesteld wat er was gebeurd waardoor de hechte vriendschap tussen mijn vader en Johan Janssen rond het einde van ons verblijf in Roermond plotseling tot een einde raakte.
Voor het beantwoorden van die vraag had ik me verdiept in die tijd en die plaats.
Drie maanden lang had ik van alles opgezocht en me eigen gemaakt en was op het einde even ver als aan het begin van mijn zoektocht, een niet te verifiëren hypothese.
De verwijdering vond plaats toen Johan, ome Jan voor ons, tot directeur van de bisschoppelijke Kweekschool werd benoemd.
Had mijn vader ook gesolliciteerd? Had in de benoemingsvoorwaarden gestaan dat de directeur een geestelijke moest zijn? Welke rol heeft mijn moeder hierbij gespeeld?
Was het een aanjager voor mijn vader om in 1958 te solliciteren naar het directeursschap van de Kweekschool in Eindhoven? Hadden ze elkaar nadien ontmoet in een landelijk overleg van kweekscholen?

Ik moest gissen naar de antwoorden.
De betrouwbaarste bronnen zijn al jaren droog.
Dus bracht ik mijn opvatting zonder data in, oogstte instemming en verwerping.

Mijn bewondering voor de kleine geschiedbeschrijving is vergroot.
Ook mijn spijt om niet eerder te hebben onderzocht, wat je, als je ouder wordt, zo boeit.
Mijn familie, ik zal ze nog meer bevragen.

Winterpeins

De sneeuw ligt sinds gisterenochtend over onze tuin.
Een scherp waarnemer, zoals Hans Aarsman, zou het direct opvallen: er zijn hier geen menselijke sporen te zien.
Dit is een tuin van oudere mensen, kinderen en kleinkinderen zijn niet op bezoek geweest.
Als dat wel het geval was geweest, dan zag je overal voetstappen, sneeuwballen her en der, een sneeuwpop wellicht of een iglo.
Kinderen willen de sneeuw in, wij ouderen blijven achter het glas en kijken naar de weerberichten.

Het nieuwe record van gisteren, meer dan 1000 kilometer file in Nederland laat ons koud, de eerste marathon op natuurijs, tja...en de euforie dat met aanhoudende koude binnenkort op natuurijs kan worden geschaatst nemen we voor kennisgeving aan.
Nu we in de winter van ons leven verkeren verlangen wij ouderen naar de lente.
De hoop, het inluiden van het nieuwe leven alom, is ons liever dan de doodse gelatenheid van het winterlandschap.
Eén pluspunt levert dit landschap op: de immense stilte. Zelfs wanneer we even naar buiten moeten voor krant of post, horen we geen geluid van de verderop liggende snelweg. Ook vanuit de lucht wordt nauwelijks geluid vernomen.

Vanachter de gordijnen zien we kinderen over de sneeuw slibberen. Wat een plezier als ze er voluit invallen. Wat onze dood had kunnen zijn, veroorzaakt bij hen rode konen. Wij benijden het aanpassingsvermogen van de jeugd, zij nemen elk jaargetijden als een geschenk.

Waarom kan ik me niet aanpassen?
Is het de angst voor de val?
Is de kou minder te dragen nu mijn vel verrimpeld is?

Binnen heb ik het zo ingericht dat ik me maanden amuseren kan: boeken, CD's, DVD's, stapels hout binnen handbereik.
Op een afstand bezien ben ik de holenbeer, die overwintert, traag zijn lente afwacht.

De onverzadigbaren

Grootverdieners in de publieke sektor bonden niet in toen hun salarissen bekend moesten worden gemaakt, dus gaat Ronald Plasterk ze via wetgeving aan banden leggen.
De Volkskrant van heden geeft het lijstje van de bovenste 25 weer, een lijstje dat dus geen effect heeft gehad of zal hebben.
Het werkt eerder contra-productief.
Nummer 23, Paul de Leeuw, zal naar nummer 6 kijken, naar het salaris van Matthijs van Nieuwkerk, met een jaarinkomen van 493.420 euro, en constateren dat die nog altijd 114.258 euro meer dan hij binnenrijdt.

Zakenlieden, voetballers, bankboeren en degenen, die aan het schoonheidsideaal voldoen verdienen overigens nog meer. Die vallen helaas buiten de macht van de politiek en beschaving.
In het onderwijs zijn het de bestuurders van grote instellingen, die hun handen wijd open mogen houden.
Van Marcel Wintels werd bij zijn aantreden verwacht dat hij zich binnen de Balkenende norm zou laten belonen, (zie column 22 uit mijn afscheidsboekje'" Houdoe') toch een ruimte voor een royale vergoeding, zou je zeggen, maar met bonus en zo wordt de B-norm vaag.

Enfin Ronald Plasterk is waaks, hij gaat het aanpakken en ik vertrouw dat bijtertje dat toe.

Matthijs van Nieuwkerk, de rap formulerende, snel interveniërende one minute presentator van DWDD zegt desgevraagd over zijn exorbitant inkomen: "Ik heb een succesvol programma en ik heb geen ongemakkelijk gevoel bij mijn salaris.'
Geen ongemakkelijk gevoel...!!
Dat is nog eens een quote!
Geen ongemakkelijk gevoel...
Daar draait het dus om. Je doet en laat wat je wil, als je er maar geen ongemakkelijk gevoel bij hebt.
Pesten, wildplassen, je vrouw in elkaar meppen, oeverloos zaniken, bumper kleven en in een openbare ruimte rochelen...Gewoon doen als je er geen ongemakkelijk gevoel bij krijgt.
'Ho, ho", zal onze Matthijs zeggen, sommige van bovengenoemde zaken mogen van de wet niet.

Beste Matthijs, moeten we alle Grote-Ik gedragingen gaan beschrijven en verbieden om ze uit te bannen? Moeten we elk vertrouwen laten varen in de innerlijke beschaving van de mens als zelfs ons linksintellectueel DWDD-knuffeldiertje zich enkel laat beschaven door een verbod?

Ronald, zorg ervoor dat zelfs Matthijs een ongemakkelijk gevoel krijgt als hij een onverzadigbare financiële Holle Bolle Gijs wil zijn.

2012, de leeservaringen

Afgelopen jaar las ik volgens mijn boeken-boekje 114 boeken, die ik elk voorzag van een samenvattende recensie en een beoordeling op een tienpuntsschaal.
Ik las iets meer fictie (romans) dan non-fictie boeken.
Dichtbundels tekende ik niet op. Gelezen strips en graphic novels pakte ik meestal samen in een groep van drie tot vijf uitgaves en gaf ze 1, 2 0f 3 sterren.
De twee boeken die ik een 9 gaf zijn:
Chad Harbach, De kunst van het veldspel en Deon Meyer, 13 uur.
Een ontwikkelingsroman met honkbal als decor en een thriller, die vorig jaar door Vrij Nederland is uitgeroepen tot beste detectiveboek van 2011.
Vijf boeken gaf ik een 8,5. Alle prachtige boeken met een klein 'maartje'.
Ik geef ze hieronder weer:
* A.F. Th. van der Heiden, Tonio
* Stephan Enter, Grip
* Deon Meyer, Duivelspiek
* Wim Kayzer, De waarnemer
* Carlos Ruiz Zafón, De gevangene van de hemel

Het zijn alle (min of meer, zie verderop)romans.
Non-fictie kreeg een 7 of een 8, terwijl bij de romans de range van een 6 tot een 9 loopt. (Een 3 zoals ik vorig jaar voor Suzanne Vermeer, De zwarte piste, vormt een uitzondering. Ik begin niet meer aan dit soort pulp. Toen was het nieuwsgierigheid over de net overleden auteur (man), die gerangschikt werd onder de chicklitauteurs.)

Non-fictie: veel interbellum, breinlectuur (Aleman) en filosofie.
Bij de rubriek strips/graphic novels staan de volgende albums met een 3 sterren met een +.
Christian Lax, Vinkenbrood
Cyril Pedrosa Portugal
Tardi, Ik René Tardi
Ik roep de laatste tot beste album van 2012 uit.
Hoewel wederom een gruwelijke Tardi - hij heeft de oorlogsaantekeningen van zijn vader verstript - is het een aangrijpend verhaal met alweer een prachtige Tardi-stijl.

Tja... Uit de mand van appels en peren verplicht ik me het beste fruit van 2012 te kiezen.
Na lang aarzelen kies ik voor Wim Kayzer, De waarnemer, een boek uit 2005. Het beslaat fictie als non-fictie.
Ik zou het een gedramatiseerd filosofieboek willen noemen: een arts besluit zijn praktijk in Amsterdam van de hand te doen en te gaan wonen in een door een merkwaardige samenloop van omstandigheden verkregen boerderij in Zuid Frankrijk. Hij overdenkt de dood en zelfdodingen van zijn geliefden, de relatie tussen arts en patiënt, het ouderworden, zijn angst voor dementie, de relatie met de natuur.
Al lezend begon ik streepjes onder passages te plaatsen, aantekeningen in de kantlijn; ging als het ware een gesprek met de ik-figuur aan.

Op de a.s. familiereünie, waarvoor gevraagd is een boek, muziek of film mee te nemen, die in 2012 het meeste indruk heeft gemaakt om dat vervolgens af te staan, zal ik dit (mijn tweede niet van aantekeningen voorziene exemplaar) op de 'prijzen'-tafel leggen.

Familieleden, die mijn blogs lezen zijn voorbereid, zij hebben een verrassing minder in 2013.