In de afgelopen tijd, waarin ik niet postte zijn heel wat mensen om me heen overleden. De overlijdensberichten in de kranten van mensen die ik had gekend, knipte ik uit en plakte ze in mijn dagboek. Mijn herinneringen aan de overledene schreef ik erbij, vaak niet meer dan een ademtocht.
Van familie ontving ik verschillende berichten - ooms, tantes, neven en nichten - vaak familie, die ik jaren niet gezien noch gesproken had.
Meestal ga ik in op de uitnodiging voor de uitvaartdienst met koffie en broodje na.
De moderne crematoria zijn voorzien van grote beeldschermen, waarop foto's worden geprojecteerd van het voorbije leven.
Doorgaans zijn dat vakantiefoto's; tent of caravan met een tevreden lachende overledene.
In de koffie-tafelgesprekken hoor je hoe de overledene aan zijn einde is gekomen: kwaal, diagnose, behandeling, einde.
Ik ben het meest benieuwd naar het einde en in het bijzonder naar de laatste woorden
Uit ervaring weet ik dat die van enorme impact voor de achtergeblevenen kunnen zijn.
Met de laatste energie wordt gefluisterd, dat de achterblijvende partner zich niet moet laten weerhouden om weer een relatie aan te gaan. Zoiets ontroert me. Heeft hij/zij die boodschap al lang voorbereid?
Heeft mijn tante, die haar zoon in haar laatste uur vraagt of ze het goed heeft gedaan, de bedoeling om voor eeuwig van haar twijfel verlost te zijn? Want de zoon kan natuurlijk alleen maar beamen.
Mijn nieuwsgierigheid naar de laatste woorden kan ik ook voeden door de onderstaande publicatie
In een volgende post zal ik mijn favoriete laatste woorden tonen.
In deze post wil ik spoileren wat ik tot op heden mijn laatste woorden zullen zijn - eventueel te gebruiken op mijn urn -
"Meer zat er niet in."
(Misschien moet ik die woorden toelichten. De meest vervelende opmerking, die ik vaak heb moeten horen: "Ik had meer van je verwacht." Ik heb daar nooit een goed weerwoord op kunnen geven. Wel dacht ik vaak, "Dat is dan jouw probleem". Maar daar maak je geen vrienden mee. Mijn eerste indruk die ik maak is meestal beter dan de tweede. Ook die gedachte is geen sterk weerwoord. Dus heb ik die laatste woorden bedacht. Nu, inmiddels een oude man, hoor ik helaas niet meer dat er meer van me werd verwacht.)
