woensdag 20 januari 2016

Memory Triggers

Ze zijn er steeds vaker, de Memory Triggers (M.T.).
Beelden, geluiden of geuren, die me terugvoeren naar weleer, alsof je een tijdsprong maakt.
Zo ook enkele dagen geleden, toen ik in de ochtend de veranda opliep op weg naar de kippen en getroffen werd door het lijnenspel van ijsbloemen op de ramen.




Deze tijdelijke natuurkunst is door de centrale verwarming uit het woonhuis verdreven.
Maar vroeger...
Ik herinner me de verschillende slaapkamers, waarin ik 's morgens wakker werd en bij het openen van de gordijnen de ijsbloemen zag. Soms was de laag bevroren vocht zo dik dat een matglazen paneel van Rothko kon zijn. Met mijn nagels probeerde ik erin te tekenen, een handeling die mijn moeder verbood, want het raam kon ervan springen, zei ze. Ze maande me mijn kleren aan te trekken, een weinig aanlokkelijk perspectief, me te ontdoen van de nachtwarme pyama en de stijve koude kleren aan te trekken.
Staande in het heden dwaal ik in gedachten naar vroeger. Het duurt niet lang soms is het niet meer dan een flits waarop nauwelijks grip op te krijgen valt.
Het was er ooit maar waar en wanneer?
Vooral geuren roepen die diffuse gevoelens op.

Memory Triggers.
Gisterenavond gelezen in Herman Hesse's In de tuin. Er staat een foto in uit 1908 van zijn zoontje Bruno bij de put. Bruno heeft zojuist van zijn vader een eigen stukje tuin heeft gekregen. Het plezier spat ervan af...en dan zie ik mezelf in de tuin in Schaesberg bij mijn tuintje, mijn eigen afgebakend stukje grond. Ik heb zojuist onder het toeziend oog van mijn vader radijszaad gestrooid.
Andere teksten in dit boek werpen me terug naar de begin zeventiger jaren, mijn gedweep met communaal leven in zelfvoorzienende gemeenschappen zoals Thoreau's Walden.
De sensatie bij deze M.T. is aanzienlijk minder warm dan die mijn eerste tuintje had opgeroepen.
Hoe verder in de tijd, des te prettiger is het gevoel bij herinneringen. De recentere als uit een dikke kokende soep opborrelende herinneringen missen de onschuldige geborgenheid.

Vorig jaar in mei bezorgde een beschrijving uit het  boek De verlossing van Nelleke Noordervliet me via een  M.T een schokkende herinnering.
De van huis gevluchte vrouw herinnert zich het verlaten, eenzame gevoel in een Pax Christie voettocht op weg naar de kathedraal van Den Bosch. Het is midden zestiger jaren. Ze loopt alleen achter de groep, losgeraakt van de onder regie van de vrolijke kapelaan voortwandelende groep adolescenten.
Plotseling zag ik me daar ook weer lopen. Met hetzelfde gevoel, een gevoel, dat ik jaren opgeborgen had in een van die onprettige bubbels, die nooit meer waren boven komen drijven hoe heet de soep ook werd opgediend.
Nu ontkwam ik er niet aan.
Deze M.T. was zonder genade, één op één.
De herinnering was daar, hoe het geloof me toen had verlaten.

 

Geen opmerkingen: