Vier jaar later

Afgelopen zondag, 16 oktober 2022, was het vier jaar geleden.

Het weer nog mooier dan toen, het kwik op deze herfstdag passeerde met gemak de 20 graden.

Toen zaten we ook buiten met de ouders van Femke, met Thomas, Luca en Noa, haar broer Menno met zijn gezin  met het verpletterende besef, dat Femke nooit meer fysiek in ons midden zou zijn.

Afgelopen zondag naar Roesdael gereden, waar haar urn begraven ligt onder de door Thomas en de kinderen  gemozaïekte steen; een groot rood hart met haar naam, een variant van het motto op mijn ouders' grafsteen : Laat dit mijn laatste woord zijn "Ik geloof in  de liefde". 

Er liggen bloemen op de steen, sporen van eerdere bezoekers die dag.

Riny en ik zijn hier nu alleen.

We gaan zitten op de bank, die we onlangs hier hebben neergezet, de bank uit de tuin van haar ouders, die hun huis twee weken geleden hebben verkocht.

Het licht is fel, mijn heldere lenzen prikken terwijl ik tegen de zon inkijk. 

Ik kijk stroomafwaarts het stroompje de Rozep af, het eeuwige uitzicht van onze schoondochter.

Riny maakt met haar telefoon een foto, die ze naar me doorstuurt.

Het is nagenoeg hetzelfde beeld als dat van de door Femke gemaakte foto in 2016.

We waren voor het eerst op Roesdael. 

Thomas en Femke hadden even ervoor dit landje gekocht.

Hier zou ze begraven willen worden, met dit uitzicht.

Zoals zoveel had ze geregeld voor na haar dood.

Er lijkt niets veranderd.

Het water staat iets lager dan toen in 2016; ik herinner me dezelfde stilte.

Mijn herinneringen zijn een hinkstapsprong.

Ik denk aan 18 oktober 2018 en de dag erna, stap over naar mijn herinnering aan de vrouw die ze was om vervolgens de sprong te maken naar de laatste vier jaar, de tijd zonder Femke.

'Je zult het leven moeten nemen zoals het zich voordoet, met alle voorspoed en tegenslag. Amor fati.

Ik heb een leven geleefd waar andere 80 jaar over doen'. 

Dat zijn haar woorden, ongeveer haar woorden, toen daar in Heeg, Friesland. 

Het is augustus 2016. 

We zijn voor enkele dagen op de camping waar zij met hun gepimpte caravannetje staan en wij voor het eerst met haar praten over haar onomkoombaar einde.

Luca en Noa leren daar zeilen.

'Zo dat heb ik ze tenminste ook nog mee kunnen geven.'

Nuchter en troostend.