15 juli 1970 Boven op de Würzenpas, Oostenrijk. Op weg naar het eiland Rab, Joegoslavië. V.l.n.r.Riny, Tine, Ad.
Ik heb niet veel vrienden.
Het is opmerkelijk dat twee ervan de naam Ad dragen.
Ad O. Ik schreef in 1999 een boekje over hem: 'Ad, herinneringen aan een vriendschap'. 40 stukjes herinnering.
Ad J. is al vanaf mijn 18 e jaar in mijn leven. Onze vriendinnen werden vriendinnen. We gingen samen op vakantie, zoals in 1970 naar Joegoslavië. Het jaar erop naar Roemenië. Avonturen, waarin je elkaar nog beter leerde kennen.
Onze vriendschap kende toen een piek, later toen onze kinderen ouder werden, verwaterde het contact.
Toen ik afgelopen december afscheid van mijn werk nam, wilde ik graag vertegenwoordigers van mijn 'afgeronde geschiedenis' om me heen. Ad en Tine hoorden daarbij.
Ad was even voor mij uit loondienst gestapt.
Kort na 11 december kreeg hij te horen dat hij darmkanker had.
Mijn angst en verwarring kan, zo heb ik vaker ervaren, het beste bestreden worden door contact.
Zondag jl. bij hen op bezoek.
"Wat een kerel", zei ik twee uur later in de auto tegen Riny.
Ik kende hem goed, dacht ik, maar mijn bewondering voor de wijze waarop hij zijn ziekte droeg had ik niet zo voorzien.
Hoe is een wijze van dragen van leed dat bij mij zo'n indruk maakte?
Opsommend:
1. Realistische kijk, nuchtere informatie, rationele benadering. "Zo is het nu...daar moeten we verder mee."
2. Accent op het volle deel van de fles. 'Wat kan ik, wat wil ik' - benadering." Tussen de behandeling met chemo en bestraling en voor de operatie in april gaan ze nog een reis maken. Vol overgave werkt hij dagelijks aan een loungebank voor zijn zoon.
3. Geen overfixatie op zichzelf en zijn ziekte; de wereld bestaat uit méér. Interesse voor de ander: "Hoe gaat het je af nu je met pensioen bent?"
4. Begrijpt dat de ander verdriet heeft. Zijn belangrijkste zorg: hoe troost ik mijn familie?
5. Op tijd relativeren. Toen Tine vroeg om de drank te gaan halen, reageerde hij met een knipoog: "Doe jij het maar, ik heb kanker..."
In een 'een leven lang leren' houding reflecteer je op alledaagse gebeurtenissen en voorvallen. Je probeert te nemen wat voor je belangrijk is en dat je eigen te maken. Onder gebeurtenissen en voorvallen vallen allerhande vormen van communicatie zoals boeken, films, beelden, gesprekken.
In 'Houdoe' o.a. schreef ik naar aanleiding van het boek van Philip Roth 'Patrimonium' in column 31.
Dat is nu ongeveer een jaar geleden.
Mijn leven, ons leven dendert maar door.
De vraag blijft me bezig houden:
Hoe doe ik wat me past, hoe doe ik het op een goede wijze?
Zo'n bezoek van afgelopen zondag helpt me bij het formuleren van antwoorden.
Bij het afscheid zeiden we tegen elkaar de banden weer aan te trekken.
Want we hebben elkaar nog heel wat te geven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten