Democratie

Het Oekraïne-referendum, de Brexit en de uitverkiezing van Trump hebben velen aan het twijfelen gebracht of de democratie de beste staatsvorm is.

Ik behoorde tot de periferie van deze vertwijfelde groep, was nog niet klaar met de afronding van mijn angst en verbijstering die was ontstaan na deze onvoorziene chaotische ontwikkeling.
Om te begrijpen, zocht ik naar parallellen tussen 1933 en 2016 - vond overeenkomsten en verschillen- ; probeerde de werking van het populisme en nationalisme te vatten en nam mijn toevlucht tot een dagelijkse douche in het kloeke werk van Karl Popper: De open samenleving en haar vijanden.
Het hielp allemaal bitter weinig. Ik vond niet wat ik nodig had.

Totdat ik via De Groene Amsterdammer van 12 januari op de opvattingen van Jason Brennan stuitte in zijn  Against Democracy, waarin hij betoogt het volk vooral geen invloed te gunnen.
Brennan maakt onderscheid tussen drie groeperingen in het volk te weten de Hobbits, de Hooligans en de Vulcans.
De eersten zijn apathisch en onwetend, de tweeden hebben hun stokpaardjes, waarvoor ze allerlei weetjes en feitjes verzamelen om die  te staven en de derden, die over politiek denken op wetenschappelijke en rationele wijze en hun mening baseren op de sociale wetenschappen en de filosofie.
Je raadt het al, die laatsten lezen bijvoorbeeld Popper.
Die laatsten zouden slagen voor een stembewijs naar analogie van het rijbewijs en mogen hun stem uitbrengen.
Dit leidt tot een epistocratie, de macht aan kennis.
Klinkt aardig.
Maar...

In het artikel Hobbits en Hooligans van Casper Thomas in de Groene Amsterdammer-serie Weg met het democratisch denken wordt aannemelijk gemaakt dat de benadering van Brennan over het hoofd ziet dat politiek niet alleen om rationele beslissingen gaat maar vooral over waarden, die zich voornamelijk nestelen in de emoties.
Populisten weten de locaties van de voornamelijk negatieve en uitsluitende waarden te vinden in hun een-dimensionale one-liners.
Ben ik terug bij af?

Nee, ik ben gewezen op het zoeken naar perspectieven, die niet liggen in de aanpak van het democratisch systeem, maar op de vraag hoe we het genuanceerde, wetenschappelijk denken terugwinnen in ons dagelijks leven.

Een collectieve cognitieve therapie, die verbanden legt van de ratio naar de emoties en terug kan daarbij helpen.