maandag 15 augustus 2022

Hitte, stilte, wachten

 Le soleil ni la mort ne se peuvant regarder en face
(De zon noch de dood  kun je in de ogen kijken)
- Francois de La Rochefoucauld. spreuk 26


Het was de dertigste hittegolf sinds de metingen in 1901.
Vijf dagen achter elkaar meer dan 25 graden waarvan er drie boven de derig.
Een hitteplan was van kracht. Veel drinken, weinig doen.

Bij zinderende hitte is het nog stiller dan gewoonlijk in deze tijd van het jaar.
Iedereen is weg of heeft zich teruggetrokken op eigen erf.
De straten zijn leeg alsof de oorlog dreigt.

Een enkel telefoontje uit Frankrijk of Marbella.
We wisselen de buitentemperatuur uit.
Nederland wint.

We wachten.
We wachten tot de temperatuur gaat dalen.
We wachten tot ze terug zijn van vakantie,
En op wat zich verder aandient, wat te gebeuren staat. op data gezet.
Wat zeker zal gebeuren, maar datum onbekend.

Bij toeval lees ik 'Tumult bij de uitgang' van Bert Keizer, essays over lijden, lachen en denken rond het graf uit 2013.
Keizer is verpleeghuisarts en filosoof. Schreef eerder 'Het refrein is hein, Leven en sterven in een verpleeghuis'1 e druk 1994.

Het eerste essay gaat over stervenskunst: "Hou het kort, elegant, humorvol en troostend."
Het woord troost zal vaker in zijn essays terugkeren.
Bijvoorbeeld in wat de geneeskunde vermag: Geneeskunde is soms genezen, dikwijls verlichten. altijd troosten (Amboise Paré 1510 - 1590. Toch maar mooi 80 geworden!)
Als verpleeghuisarts doet hij vooral dat laatste.

Ervaringsdeskundige uit de tweede hand, maar de empathische filosoof maakt dit boek een parel.
Hij duidt het verschil tussen ethiek en moraliteit, de een bij dikke relaties, moraliteit bij dunne, meer perifere, waar bij ellende niet gehuild, maar gegeven wordt; hij weidt uit over de betekenis van muziek en literatuur als remedie voor 'artsverzachting', over de valse troost van alternatieve geneeskunde, maar troost is troost, niet waar.
En vooral, onontkoombaar heeft hij het over dementie en de ongemakkelijkheid van levenseinderegeling.

De stijl is prachtig, elegant, de toon eloquent doorspekt met de nodige humor,
Van de aanbevelingen op de achterzijde is die van René Gudde letterlijk geboekstaafd: "Bert Keizer stelt  mij gerust: sterven is doodeenvoudig. Iedereen kan het."

"Moet het", riposteert de cynicus.
(Een cynicus is iemand die van alles de prijs weet, maar niet de waarde, aldus Oscar Wilde)

Geen opmerkingen: