De Treurbuis

Bijkomstigheid van mijn ziekenhuisverblijf was een hernieuwde kennismaking met de treurbuis (Reve).

In het Catharien is op Zes-West per kamer één kijkraam en één afstandsbediening die in handen is van de langst liggende, meestal iemand met gehoors- en beoordelingstekorten. Zo keek en hoorde ik de avond voor mijn operatie noodgedwongen door een waas van valiumslierten naar Lingo en de Phaffs; ik deelde dit genoegen met twee anderen, wist weer waarom ik ooit definitief gevlucht was voor gezamenlijk kijkplezier.
Maar thuisgekomen probeer ik enige huislijkheid te ondergaan door na het avondeten onder het genot van een kopje koffie naar de buis te blieken. De afstandsbediening ligt democratisch onaangeroerd tussen Riny en mij in, wij kijken namelijk naar De Wereld Draait Door (DWDD). Daarna neemt zij de regie in handen en ik zak in mijn leesstoel weg.

Gisterenavond waarschuwde Riny me vooraf: DWDD zou verschuiven van informatie naar entertainment. En ja hoor het was meteen raak. Mathijs van N. 'interviewde' Kluun over zijn 'Haantjes' en liet de auteur tegenstrijdigheden bazelen over zijn waardering van literaire kritiek. Het draait allemaal om leuk en dat betekent dat het boek geslaagd is als er enkele keren gelachen zal worden. Mathijs reageert dat het dan al geslaagd is, want gelachen heeft ie. Maar hij wil meer scherpte in de uitspraak. 'Vooruit', geeft Kluun zich na dit uiterst kritisch verhoor gewonnen 'Een oplage als van Saskia van Noort: 300.000 exemplaren.'
Het gebabbel met Kluun was diepte-interview vergeleken met wat daarna volgde: Patty Brard met haar liedjesschrijver en promotor.
Het ex Love-rudiment gaat volle zalen bespringen met liedjes als 'chillen met de billen'. Lachen man...en meer dan 30.000 mensen in de zalen die meedeinen! In het gebotoxte van rode wijn dichtgemetselde gelaat van Brard staat de gemaakte lach stijf bevroren en stralen de gebleekte tanden uit de valse Medusa mond.
"Ha, ha" pareert ze de poging tot verdieping van tafelvrouwe De Breij, "Jij bent geen ex Love, geen Brard,liefje", krauwt ze veneinig.
De songwriter is nog erger en springt schaamteloos achter de micro en geeft de hete hollandse hit ten gehore.
Chillen met die billen.

Het is 25 jaar geleden dat Neil Postman: 'Wij amuseren ons kapot', over de geestdodende werking van de beeldbuis uitbracht. Daarin betoogt hij dat de cultuur op twee manieren ten gronde kan worden gericht: Orwelliaans-onderdrukkend of Huxleyaans met een glimlach. In die laatste strategie ziet hij de toekomstige dreiging voor het vrije westen: "Als een bevolking wordt afgeleid met onbenulligheden, als het culturele leven verwordt tot een mallemolen van vermakelijkheden, als serieuze openbare gedachtenwisseling een soort kleuterpraat wordt, als de burger een toeschouwer wordt en publieke aangelegenheden een soort variété-nummers worden, dan is het land in gevaar en de cultuur op sterven na dood."
(pag.153)

Ik lees verder in 'Het complot tegen Amerika' van Philip Roth.
Wat zou er gebeurd zijn met zijn joodse familie als de antisemitische nationalist, Charles A. Lindbergh de presidentverkiezingen in 1940 gewonnen had van Franklin Roosevelt en het op een accoordje had gegooid met Hitler?
Ik heb echter nog last van de nachtmerrie Brard en vraag me af:
Wat had het ongetwijfeld uit het nationalisme voortetterende Orwelliaans scenario opgeleverd voor de cultuur?
Amerika of China, Disney of Paternalisme.
Is dat de kwestie?