Boekenlijstje 2011

Kerstmis is het moment om lijstjes van de beste boeken op te maken en te publiceren.

Ik las dit jaar tot nu toe 120 boeken en maakte er recensies van plus beoordelingen op de schaal van 1 tot 10 en dat allemaal vastgelegd in mijn boekenboekje.
Anders dan vorig jaar tekende ik ook non fictie en graphic novels op. Als ik mijn boekenboekje doorblader om mijn ranking van de beste drie samen te stellen merk ik dat door de verscheidene genres een fruitmand is ontstaan vol appels en peren, boeken die niet met elkaar te vergelijken zijn.
Laat ik me daarom beperken tot de fictionele werken.

Zowel in het Eindhovens Dagblad (ED) als in de Volkskrant (VK) geven diverse recensenten hun bevindingen van de beste boeken van 2011 met het bespreken van maximaal drie titels.
Het bevestigt soms, dan weer inspireert het om te lezen.
Bij de keuzen in het E.D. merk ik dat míjn beste boek op geen enkel lijstje voorkomt.
Dan ga je twijfelen.
Gelukkig tref ik de titel in de VK wel aan.
Twijfel verminderd.

Er doemen voor een verantwoorde vergelijking allerhande problemen op. Zo zijn er recensenten die zich beperken tot keuzen uit een bepaald genre of rubriek bijv. nederlandstalig of non-fictie.
Die laatste sla ik voor deze tekst dus gevoeglijk over.
Er worden ook boeken besproken uit eerdere jaren. Zo zijn sommige vertaald en pas dit jaar verschenen.

Míjn bronmateriaal bestaat uit dit jaar gelezen boeken. Daarbij zijn titels van jaren geleden.
Een waardering met een negen wordt een enkele keer uitgedeeld. Ook een 8,5 komt niet vaak voor.
Wat is het verschil tussen een 9 en een 8,5?
Als ik boeken met beide scores de revue laat passeren zie ik nu weinig verschil.
Welk van die boeken behoren (nu) - door mijn toenmalige beschrijving beïnvloed - tot de beste ?
Welke criteria leg ik nú aan bij de beoordeling in tweede instantie?
Een belangrijke toets is of het boek me is bijgebleven.
Van enkele komt maar zeer langzaam de inhoud weer tot leven!

Toppers, meerdere malen genoemd in beide dagbladen zijn Tonio van van der Heijden en Bonita Avenue van Buwalda. Zij vallen niet onder mijn drie boven genomineerden, evenmin als Brouwers' Bittere bloemen en Marente de Moor's De Nederlandse maagd.
Mooi, prachtig maar...je moet kiezen.

Dan nu mijn lijstje:
3. Correcties van Jonathan Frantzen. Nog krachtigere analyse van de moderne tijd dan zijn ook dit jaar verslonden latere uit 2010 daterende werk Vrijheid.
2. Sunset Park van Paul Auster. Wederom een zedenschets, een kroniek van het dagelijkse leven, van agressie, koppigheid en schaamte tegen de achtergrond van het krakersmilieu.
Twee Amerikanen in mooie vertalingen. Mijn derde coryfee, Philip Roth viel net buiten de boot met Nemesis en het oudere Het complot tegen Amerika.

En de winnaar is...
Helaas geen Nederlander...

1. Laurent Binet HhhH (Himmlers hersenen heten Heydrich) Over de aanslag in Praag op de ongekend sadistische beul Heydrich.

Ook Jaap Scholten in de VK nomineerde dit boek.
Scholten won dit jaar de Libris geschiedenisprijs met Kamaraad Baron. Dat kreeg van mij een 8,5, evenals Jan Brokken met Baltische Zielen, die daarmee de geschiedenisprijs ook zeker verdiende.
Deze boeken vallen in een andere, niet bij bovenstaande ranking betrokken rubriek, een rubriek die ik echter steeds vaker lees.
In HhhH is de scheidslijn tussen fictie en non-fictie erg dun. De auteur heeft alle feiten nauwgezet nagetrokken of ze kloppen. Hij had echter bij blinde vlekken verbindende tekst nodig en koos dan voor de meest waarschijnlijke 'fictie'. Resultaat was bij mij de conclusie: 'Zo is het gebeurd', zelfs op plaatsen waar de auteur aangeeft dat 'Het zo gebeurd kon zijn'.

Deze blogtekst herlezend raak ik een beetje beschaamd. Ik koos uit toevallig bijeen gelezen boeken, ik koos uit verschillende genres, uit verschillende jaargangen, ik koos met boterzachte criteria.
Ik doe zovelen tekort.
Ook appels lijken onvergelijkbaar bij grote dorst.

Met al die bedenkingen draag ik desondanks fier en overtuigd voor: Binet met HhhH.
Lezen dus!