Denken in de massa

Er is een samenscholingsverbod afgekondigd bij de flat waar Benno L. gehuisvest is.

Emotionele individuen zoeken elkaar op om hun onderbuikgevoelens te koesteren en te voeden. Ze vormen gezamenlijk een meute, een groep eensgezinden. Hun gevoelens zoeken een uitweg via het strottenhoofd, maar meestal blijft het niet daarbij. Historische voorbeelden van de nationale uitlaatkleppen vormen de moord op de gebroeders de Witt en het kaalscheren van de moffenmeisjes.

Overheden proberen te anticiperen op zulke uitwassen en raadplegen deskundigen in massagedrag.
Een meute of massa heeft een eigen individualiteit, die wars is van reflectie of nuancering.
Het is de schorre stem van het volk, het gejank van de roedel, de hese haat van de horde.

Wanneer gaat een groep, een gemeenschap over in zo'n veelkoppige furieuze draak? Wanneer valt de angst en de woede niet meer te beteugelen door de rede?

Mijn bewondering gaat uit naar de dwarsdenker, de dwarsligger, die de meute confronteert, haar de rede probeert terug te geven. Klitschko, die in Kiew de oppostie met daarin opgefokte rechtsradicale jongeren tot kalmte probeert te manen en bij ons de burgemeester van Leiden.

Ik heb altijd grote groepen gemeden, omdat ik bang was op te gaan, me te verliezen in de massa.  Mijn afkeer is gevoed door de filmbeelden van het Hitler toejuichende Volk  en de als machines marcherende colonnes kanonnenvlees.
Ik ben er steeds van weggelopen. Mijn angst was groter dan mijn gedroomd heldendom, De massa weerspreken deed ik slechts op mijn papier, het Volk was daar een gemakkelijk te verjagen schim.

Nu heb ik nieuwe helden gevonden.
De schrijver Dautzenberg die overdwars durft te denken, te schrijven én te publiceren. Jaren geleden hield hij zijn publiek een spiegel voor met o.a. de uit de bocht vliegende emoties bij het bestrijden van de pedofielenvereniging Martijn.
Hem, de publicerende praalhans werd van alles verweten van publieksstunterij  tot choqeergeilheid. Over zijn argumentatie werd gezwegen. De vijand moet van elke waardigheid worden ontdaan en daarmee het menselijk recht ontnomen.
Kristien Hemmerechts kroop in de huid van Odette, de ex-vrouw van Dutroux en schreef  'De vrouw die de honden eten gaf'.
Bijna had ik het  ongelezen gelaten. Onjuiste feiten, zo zeiden de slachtoffers, onnodig oprakelen van leed zei een ander; ze zou, zo werd beweerd,  met deze uitgave slechts op eigengewin uit zijn. Kortom een goed getimede verkoopstunt.
Nu ik het gelezen heb, is mijn (voor-)oordeel gekanteld.
Het getuigt van lef om het Kwaad in de ogen, in de ziel te kijken en te beseffen hoe dun de lijn tussen Goed en Kwaad is.
Het portret van Odette overtuigt niet helemaal. De monoloog is te zeer een mengsel van de gemankeerde Odette met de analyses en denkkracht van de auteur. Maar het is een spiegel, zoals Hanna Ahrendt ons voorhield naar aanleiding van het  Eichmannproces. Het Kwaad schuilt onder ons.
Door 'De vrouw die de honden eten gaf ' word je aan het denken gezet, ondanks de emoties.


Hoe lastig is het om te lezen, te denken in de massa.