Ontgoocheling

Ontgoocheling of het einde van het utopisch idealisme.
Dat schoot in een schok van herkenning door mijn hoofd na lezing van het interview in het Volkskrantmagazine van afgelopen zaterdag met de oude Berlijnse bard Wolf Biermann.

Het interview werd afgenomen ter gelegenheid van de memoires onder de titel 'Warte nicht auf bessre Zeiten' van de 80 jarige dichter/zanger.
Hij is in 1936 geboren in Hamburg. Zijn joods-communistische vader wordt door de nazi's opgepakt na een sabotage van de wapenleverantie aan het Condor legioen in Spanje en sterft in Auschwitz.
Na de oorlog in 1953 besluit de dan 16-jarige Wolf te gaan studeren aan de Humboldt Universiteit in de DDR.
Vanaf het begin wordt hij verdacht een vertegenwoordiger van de klassenvijand te zijn en wordt hij - zoals zovelen - bespioneert door de STASI en haar geronselde burgerspionnen.
Hij zingt en schrijft op kritische wijze over kameraden, het volk en oprechtheid.
In 1963 wordt hem het partijlidmaatschap afgenomen
Vanaf 1965 verschijnen er 5 bundels en 2 in zijn woning in Oost-Berlijn opgenomen L.P.'s.
In november 1976 treedt hij op in Keulen. Hij kan echter niet terugkeren naar 'de betere Duitse staat', omdat hem tijdens zijn optreden in de BRD het staatsburgerschap is ontnomen.

In die tijd werd mijn belangstelling voor hem gewekt. Ik kocht het in 1977 bij van Gennep verschenen boekje 'Voor mijn kameraden', balladen, liederen en songs van de Oostduitse dichter-zanger Wolf Bierman en een gesprek tussen hem en Günther Wallraff in de vertaling van Ernst van Altena.
Drie LP's van hem bevinden zich in mijn muziekkast: Liebeslieder (1975) Trotz Alledem (1978) en Im Hamburger Federbett (1983)
Het was geloof ik in 1980 dat hij optrad in de Eindhovense schouwburg. Ik was erbij..

Zijn pose op de achterkant van 'Trotz Alledem' op de brug over de Spree in de Friedrichstrasse heb ik geprobeerd te imiteren tijdens onze Berlijnreis in november 2009. Riny fotografeerde me naast de Adelaar. Fout! Wolf had er parmantig vóór gestaan! (zie de blog van 9 november 2009)

Op het einde van het interview zegt Biermann dat hij in 1983  een ommekeer beleefde in zijn leven zowel politiek als persoonlijk. 'Ik maakte me eindelijk los van mijn kinderlijk geloof in het communisme en ik ontmoette Pamela.' (Uit een eerdere relatie had hij o.a. Nina Hagen als dochter)

Waarom heb ik gekozen om over Wolf Biermann te schrijven?
Hoewel ik 10 jaar jonger ben, opgegroeid in een totaal andere omgeving, minder extreem in mijn ideologieën, herken ik me in hem en het verloop van de tijd die hij gegaan is.

Ik onderstreepte vele passages in het Volkskrantinterview. De meest nadrukkelijk onderstreping gold de volgende constatering:
"In de loop van zestig jaar heb ik me tot een melancholicus ontwikkeld, die probeert om de tegenstelling tussen gegronde vertwijfeling en gegronde hoop te verdragen."