Krijg je een beeld van haar muze-zijn uit een biografie, was de vraagstelling bij het lezen van Claire Goll. 'Alles is ijdelheid' Privé domein 44 uit1989.
Claire G. (geboren Aischmann; Neurenberg 29-10-1890 - Parijs 30-5-1977) schreef deze biografie in 1976 op vijfentachtig jarige leeftijd, één jaar voor haar dood.
Het is een geestig geschreven relaas over haar niet altijd gemakkelijke leven.
Over haar terroriserende moeder, de zelfdoding van haar broer Alfred op 16 jarige leeftijd na een ruzie met zijn moeder, Claire's verschillende pogingen om zich van het leven te beroven.
Over haar mislukte huwelijk met Heinrich Struder, waaruit dochter Dolores wordt geboren, die ze na de scheiding moet afstaan, de vele, zeer vele relaties met Rilke Werfel, Viktor de Wolff en veel later Jacques Audiberti.
Vele waren haar minnaar, voor sommigen was ze een muze.
Dé liefde van haar leven was de dichter Yvan Goll, met wie ze in 1921, nadat ze in 1917uit Duitsland naar Zwitserland was verhuist, in het huwelijk trad.
Maar Yvan liep, zoals dat heet, veelvuldig zijn pik achterna, wat leidde tot soms langdurige breuken zoals toen Yvan in 1930 een 8 jaar durende vurige relatie onderhield met Paula Ludwig.
(Ik vraag me af of dit wel een portret van Yvan is. Ook Claire werd door Kokoschka geportretteerd)
Ze maakten kennis met de dadaïsten zoals Arp, Richter, Janco en Hugo Ball, die pretendeerden al vroeg in de oorlog hun cynisme hadden vorm gegeven in een nieuwe stroming.
Claire, toen journaliste bij het blad Demain ontmaskert deze claim. Pas in 1918 met Picabia kreeg Dada betekenis.
Ze keren terug naar Duitsland, naar München en Berlijn, waar hoop en chaos regeert.
Later als Hitler nazipartij meer voeten aan de grond krijgt verhuizen ze naar Parijs. Als Joden voelden ze al vroeg de dreiging.
In Parijs leefden ze tussen de vele Russische en Duitse ballingen, zoals Chaggall, Jawslensky en Majakowski,
Ze ontmoetten er Picasso en de dadaïst Cocteau, waar Yvan jarenlang ruzie mee heeft, Satie, Maeterlinck Colette, James Joyce en zijn gezin, Samuel Becket.
Het wemelt in 'Alles is ijdelheid' van de beroemde namen.
Het heeft er soms de schijn van dat name dropping Claire gebruikt om haar belang in de kunst te onderstrepen.
Als ze eind jaren dertig verder naar New York verhuizen, wordt ook hier onder de vluchtelingen de kunstenaars opgezocht zoals Georg Grosz, Mondriaan, Léger rn Stefan Zweig.
Tegen het eind van de oorlog wordt bij Yvan leukemie ontdekt
Als ze in 1947 terug naar Parijs zijn gekeerd ontdekken ze dat hun woning volledig geplunderd is. Niets van het vele werk van Yvan is achtergebleven.
Drie jaar later sterft Yvan Goll.
Claire verdedigt Goll's nalatenschap en raakt verwikkelt in een juridisch gevecht met de jonge dichter Paul Celan, die ze beticht van plagiaat.
Nieuwe banden worden aangelegd, weer volgen vele namen.
Maar het laatste hoofdstuk is het meest frappant en onder anderen aangehaald door Douwe Draaisma is zijn afgelopen week verschenen privé domein nr. 316 'De ivoren Herinneringen en Vergeten.
In dat hoofdstuk onthult Claire dat ze haar eerste orgasme op 76 jaar beleeft als een jongeman van 20 haar onderdrukkend neemt - zoals dat hoort beweert deze niet zo feministisch oude dame.
Lees over haar rol en positie blz. 144, over haar negatieve beeld van de vrouw blz. 154, over haar vernietigend beeld van Alma Mahler op blz. 235 en verder, over wie Claire Goll volgens Claire Goll is op 310 en verder.
Ze schreef , zoals hierboven vermeld, deze mooie soms hilarisch, droevige, openhartige (?) autobiografie in 1976 op 85 jarige leeftijd, een jaar voor haar dood.
Claire Goll ten tijden van het schrijven van haar biografie
De vraag of we een beeld krijgen van haar muze-zijn met het lezen van haar biografie, moet met een nee worden beantwoord.
Dat antwoord kan beter aan de kant van de kunstenaar worden gezocht, bij diegene, die betoverd en geroerd is geraakt.
De bewonderde muze is er op die plek, op een tijdstip waar die ander zich laat betoveren.
En geeft daar uiting aan.
Over zo'n ontmoeting wil ik komende week meer weten te komen in het verslag van Georg Sand, die een winter lang samen met Chopin op Mallorca verblijft.
Misschien zal ik ook Chopin gaan beluisteren.
.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten