Foto: Voor de wall of fame met Draaisma op mijn hoofd.Overmorgen 12 maart begint de boekenweek met als thema de derde levensfase. Over a.s. mij dus. Het boekenweekgeschenk schreef Bernlef: De pianoman. In Bernlefs oeuvre speelt vaak het verval, verlies en vergeten.
De pianoman gaat over een aangespoelde man zonder woord of geheugen, alleen met pianospel verbreekt hij zijn stilte.
Ouder worden en vergeten.
Hoe ouder je wordt, hoe meer ballast. Stel dat je alles zou onthouden (zoals de door Borges beschreven Ireneo Funes), je lot zou gekte zijn tot de dood erop volgt.
Douwe Draaisma schreef in 2001 een prachtig boek over het geheugen: Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt. Ik kreeg het van Ton en Marian Tonnaer toen ik op 12-12-2003 de Pabo verliet.
Hij snijdt allerhande thema's aan: wat onthoud je, van welke levensfase herinneren ouderen zich het meest, de vroegste herinneringen, herinneringen in beelden of geuren enz enz.
Het boek van Draaisma bracht me op het idee om een experiment met de familie te doen. Teruggaan naar de vroegste herinneringen en dat bij anderen verifiëren en verrijken. Het is er nog niet van gekomen. Wel wisselen we, broers en zus, vaak herinneringen aan onze nu een kleine 30 jaar geleden overleden ouders, uit. Wat daarbij steeds opvalt, is, dat van eenzelfde gebeurtenis evenveel versies bestaan als personen, die haar herinneren. Interessante vraag is waar die verschillende inkleuringen door ontstaan is, welke geheugensteuntjes we zoetjesaan gebruiken.
Draaisma heeft een nieuw boek geschreven: De heimweefabriek. Geheugen, tijd en ouderdom. Hoe beangstigend het vergeten voor ouderen is en hoe vals beloofd wordt met kruiden en oefeningen het geheugen in zijn jeugdige plasticiteit te kunnen behouden.
Ik ben een onthouder, maar met hulp; ik leg daartoe een scala van externe bronnen aan: dagboeken, jaararchiefdozen, tientallen fotoboeken, een volle fotomuur/wall of fame, films en video.
Ik kijk en lees regelmatig terug. Zo herinner ik me de herinneringen. Het bewaren, het kunnen teruggrijpen geeft me een gevoel greep op mijn leven te houden, de vergeefsheid van het leven te bestrijden. Een illusie waarmee ik goed kan leven.
Als ik 's nachts niet in slaap wil geraken, ga ik terug in mijn verste herinnering en probeer daar nieuwe ervaringen bij op te roepen. Al snel val ik daarop in een diep vergeten en droom nieuwe beelden en verhalen, die geen tijd of logica kennen. Oefen ik dan in ouderdom?
Soms wil ik oefenen in vergeten. Dan wil ik ballast kwijt. Hoe meer ik dat probeer, hoe vaster het zich hecht. Wat ik wil onthouden, moet ik proberen te vergeten.
Het kado bv. voor de verjaardag van GeertJan, dat ik gisteren bedacht wil ik vergeten om wellicht een nieuw idee te bedenken. Maar het lukt me niet. Dus zal het de laatste Draaisma worden.
Krijg ik mooi De pianoman erbij kado.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten