Van boven naar beneden:
5. door het raam van het grote huis gezien; wandelen in de achtertuin.
foto 1 Potsdamer Platz, overwinning van het kapitalisme
foto 2 Tageles
foto 3 Berlijn wordt
foto 4 De val van de muur herdacht door het (laten) omvallen van 1000 2,5 meter hoge dominostenen, beschilderd door kunstenaars/kinderen uit de gehele wereld.
Vandaag naar het kerkhof gescooterd, waar mijn ouders en schoonouders naast elkaar begraven liggen. Ik veeg wat gevallen bladeren van de grafstenen en lees:
links (mijn ouders): 'Agnes: geb.21/9/16 - overleden 25/11/79'; zij werd 63 jaar 2 maanden en 4 dagen. 'André: 3/10/16 - 5/1/81'; 64,3,2 oud dus.
De ouders van Riny liggen in het rechter graf: Frans: 16/3/15 - 14/2/85; hij werd 69,11,28.
Moeder Riek werd de oudste van dit kwartet: geboren 23/4/13, gestorven 26/3/85; zij haalde 71,11,27.
(In het laatste graf is ook Riny's broer Peter bijgelegd die op 4 februari 1962 omkwam bij een noodlottig verkeersongeval. Hij werd slechts 19,9,7)
Binnen zes jaar tijd waren we vier (groot-)ouders kwijt.
Ik kijk vooral naar de data van mijn vader en fluister: "Als ik volgend jaar weer hier sta pa, ben ik ouder dan jij ooit werd."
Ik zeg dat niet in trots, eerder in boosheid, nog steeds.
(Even later haal ik in de bibliotheek het Nederlands-leest-boek 'Oeroeg' op. De auteur is geboren op 2/2/18 en is still alive; vandaag 90,9,0 dus.
Zij wel.)
Nee, november is niet mijn maand.
"Alles wordt enkeling. Een eigen graf
wacht op het kerkhof zijn bewoner af."
uit 'November'van Gerrit Achterberg,
het gedicht dat vervolgens eindigt met:
"Huizen verwijderen zich van elkaar.
Wij kijken in de gaten van het jaar."
(...doordat de bladeren vallen...)
Even verderop in onze boekenkast staat 'Allerzielen' Van Cees Nooteboom: Arthur Daane's queeste, hij doolt rond, vooral in Berlijn.
Morgen vertrekken wij daarheen.
Een cadeau van mijn broers en zus bij mijn afscheid van het werkzame leven.
Naar de stad van schuld en boete, de loodzware stad, de stad die zich probeert te zuiveren van het verleden.
Het weerbericht: de hele week verder regen.
November, do you remember?