Nietzsche en zus Elisabeth

Eerder schreef ik over het beheer van nabestaanden op het literaire oeuvre en hoe dat beheer van invloed is op de beeldvorming van de schrijver. (25 oktober Joop Schafthuizen op Reve en 2 november Mieke Vestdijk op Vestdijk)

Ik meende hiermee mijn zegje te hebben gedaan, maar het lot bepaalt anders. 

Serendipiteit is het vinden van iets waar je niet naar op zoek bent. 

Serendipiteit, een mooie benaming voor een kringloopwinkel. 

Onze plaatselijke kringloopwinkel heet Verderest, waar ik wekelijks in de boekenafdeling te vinden ben.

Afgelopen dinsdag vond ik het volgende werkje.

Het boekje stamt uit 1994. 

Het is een verslag van een tweeledige verkenningstocht. 

De auteur gaat in de beginjaren van de jaren negentig van de vorige eeuw in Paraguay op zoek naar Nueva Germania, een utopische gemeenschap, gesticht in de de tachtigerjaren van de negentiende eeuw door Bernard Förster en zijn vrouw Elisabeth Nietzsche. 

De tweede zoektocht beschrijft de relatie tussen Elisabeth en haar broer Friedrich Nietzsche en vooral de betekenis van de bemoeienis van Elisabeth op de beeldvorming van de grote filosoof.

De stichters van Nueva Germania zijn oversneden antisemieten en fascisten. Hun project loopt uit op een fiasco. 

De auteur, Ben Macintyre,  vindt uiteindelijk nog een aantal ontgoochelde rudimentaire nazaten en vervallen bouwsels van dit zoveelste mislukte Utopia.

Nauwgezet beschrijft Macintyre de manipulatieve streken van Elisabeth. 

Nietzsche was vanaf de start van het project van Förster en zijn vrouw sterk gekant tegen de uitgangspunten, het fascistisme en antisemitisme,  maar na zijn ineenstorting in waanzin beheert zus Elisabeth zijn nalatenschap zodanig dat er een tegengestelde beeldvorming plaatsvindt en de Nazi's zich erfgenaam menen van Nietzsche's filosofisch gedachtegoed. 

Er wordt mijn inziens nog een derde zoektocht beschreven, namelijk naar de moeizame relaties van Nietzsche met vrouwen. Naast die met zijn zus worden ook de relatie met Lou Salomé en met de vrouw van Wagner Cosima Wagner verkend.

Kortom een heerlijk boek dat een herdruk verdient.

Boekentips, - ideeën en - inspiratie

Hoe kom je aan dit boek?

Het gaat daarbij niet om de vraag of je het gekocht of geleend hebt, maar om het idee juist dit te lezen. Want wees nou wel, uit de berg van duizenden, heb je ervoor gekozen om je tijd te besteden aan dit werk.

Die vraag levert interessant materiaal op over de vraag wie onze boek-influencers zijn. 

Leden van een leesclub zijn daar in de regel volstrekt duidelijk in; of het is gekozen uit een lijst van aanbevelingen, of een lid, al dan niet in toerbeurt heeft dit ingebracht.

Dan heb je de meer informelere leesgroepjes, vriendinnen die elkaar tippen, meestal over de spraakmakende werken van het moment. 'Was onlangs op de teevee, zo'n interessante schrijfster, zoveel meegemaakt.'

Een derde categorie wordt gevormd door lezers die zich laten lijden door de recensenten van hun bladen.

Tot slot zijn er de inter-tekstuelen. Zij, die zich laten inspireren door tips of inspiratie in hun laatst gelezen boek. Dat kan zijn dat ze het oeuvre verslinden van de schrijver wiens eerste boek hen direct bij de kladden greep. In 1982 ontdekte ik Jeroen Brouwers en las in dat jaar zijn hele tot dan toe gepubliceerde werk.

Bij non fictie gebeurt dit vaak,  soms met een nadrukkelijk advies 'verder lezen'. Vier jaar geleden raakte ik in de ban van de NSB, het fascisme en in het bijzonder Mussolini, de vijfdelige serie van Antonio Scurati, waarvan de eerste vier inmiddels zijn vertaald.

Mijn tijdschriften zijn voor boekentips zijn de zaterdagbijlage van De Volkskrant en De Groene Amsterdammer.

In De Volkskrantbijlage van 29 - 11 en in De Groene Amsterdammer van afgelopen week 4 -12 staan maar liefs drie dezelfde boeken gerecenseerd. Het zijn alle drie biografieën en ze worden nagenoeg op dezelfde wijze beoordeeld.

Het gaat om de (voorlopige) biografie van Dick Schoof van Joost Zwagerman en Ivo Michiels. Zoals zo vaak bij biografie-recensies wordt niet het boek maar de beschreven persoon gerecenseerd. Yolanda Entius van De Groene gaat daarin zo ver, dat ze over Ivo Michiels optekent: "Ik had inmiddels zó hartgrondig de pest aan hem dat ik in die verzuchting (over zijn vrouw Christiane CC) ijdelheid, eigenwaan en paternalisme hoorde." 

Ook de biografie van Schoof en Zwagerman zijn bepaald geen hagiografieën.

Conclusie: geen tips deze week. 

Of toch wel. 

In de kringloop  trof ik onderstaand boek.

Zou het vorige week niet hebben aangeschaft.

Ga ik dus lezen, dit essay van Joost Zwagerman uit 2005, tien jaar voor zijn zelfmoord.

Kwaliteit van leven

Bovenstaande foto is afgelopen zondag door Sophie genomen in restaurant De Leemerhoef in Aalst/Waalre. 

We hadden van alles te vieren, van alles, samengevat: Het Leven.

Daarbij horen, voorafgaand aan een zeer goede lunch, Bubbels.

Niet zichtbaar; tegenover me brengt ook Thomas een toast uit.

Sophie vertelde hoe het gaat bij een miss Noord Brabant verkiezing, de voorselectie, de voorrondes en de definitieve keuze in maart 2026. 

Riny zei zich zeer te verheugen op de komende vakantie in Las Lomas. 

Thomas was blij met mijn herstel, maar hoefde verder geen details te weten. 

Dus hield ik mijn mond erover.

De gesprekken verliepen zoals de bubbels in onze glazen, sprankelend en verfrissend.

Desondanks kon ik het niet nalaten een zware casus in te brengen, benieuwd naar de visie erop van mijn disgenoten.

Als overgang begon ik inleidend. 

Van mijn lagere school herinner ik me een indringende vraag tijdens de godsdienstles van de pastoor. Wat zouden we doen als we wisten dat we nog hoogstens een jaar te leven zouden hebben? 

Er werden links en rechts allerlei ideeën en suggesties geopperd: veel lekker eten en speelgoed kopen. De oorlog lag maar enkele jaren achter ons.

Wat ik vreesde gebeurde. Wat ik zou doen, vroeg de pastoor.

Ik wist het echt niet behalve dat ik niet meer naar school zou gaan.

Er werd gelachen, alles kon, maar er waren blijkbaar grenzen.

Gisteren, zo ging ik verder, waren we op een feest getuige van een scherpe discussie tussen twee familieleden. Het ging erover, zo begrepen we, dat een derde familielid had besloten van verdere behandeling af te zien, wat statistisch gezien zou betekenen dat hij nog een jaar te leven zou hebben. 

De zus kwam net van een bezoek aan hem vandaan en wist te melden dat hij komende week scans zou laten maken van plekken waar zich allerlei nieuwe pijnen ontwikkelden.

'Verdomme', reageerde de broer.

Die broer is een gerenommeerd oncoloog, onlangs met pensioen.

Waarom die reactie, vroeg de zus.

'Hij zou zijn tijd moeten besteden aan leven, aan de balans opmaken, afscheid nemen. Die scans doen er niet aan toe. Er is niets of er is iets. In beide gevallen is het vervolg hetzelfde.'

Dat had hij in zijn praktijk zo vaak uitbehandelde patiënten met succes voorgehouden. 

We kennen hem al meer dan 60 jaar, was de reactie van de zus, hij zal zijn hypochondrie echt niet kwijt raken.

'Dan zal ik me nog maar een keer indringend met hem verhouden. Verdomme.'

Gelukkig vroeg geen van beiden me wat ik ervan vond. 

De reactie van mijn gehoor was er helder:

Hij wil hem veranderen; zij gaat uit van wie hij is en voorspelt een onveranderbare broer.

En...

Hij is oncoloog én broer.

Als oncoloog is hij in zijn deskundigheid jarenlang gewaardeerd bij mensen op een relatieve afstand, nu staat hij met zijn instrumentarium tegenover iemand die hij oneindig lief- en doorheeft.

Bij vertrek merkte ik dat ik al twee uur niet naar de W.C. had gehoeven. 

Hulpbehoevendheid

We zijn ons ervan bewust dat de kans steeds hulpbehoevender te worden met de jaren stijgt. 

Toch willen autonomen de hulp van de ander zo klein mogelijk te houden.

Ik streef naar autonomie, dat geldt ook voor Riny.

Riny verzorgt na gedegen instructie mijn buikwond.

Zij is minder de ander dan bijvoorbeeld de thuishulp.

Zij is een deel van mijn autonomie.

Zo zouden we de tuin aanpassen aan de mogelijkheden om die zelf te kunnen onderhouden. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor meer gras of verwildering als we fysiek beperkt raken.

Als het huis niet meer kan worden onderhouden, dan kunnen we kamers afsluiten of verhuizen. In dat laatste geval naar een kleiner huis met een kleinere tuin.

Hulp vragen willen we zo klein mogelijk houden.

Als dan toch hulp moet worden ingeschakeld, vanwege de ingewikkeldheid van de klus, ook na het bestuderen van instructiefilmpjes op You Tube, dan sta ik met mijn neus bovenop de ingeschakelde hulp. Misschien kan ik het de volgende keer zelf.

De strategie is helder, zo min mogelijk polonaise aan lijf en omgeving.

Maar afgelopen week ging het fout.

Het weer sloeg in korte tijd om; 's nachts zou het gaan vriezen.

In voorgaande jaren had ik ruim de tijd genomen om vorstgevoelige planten binnen te zetten. 

Dat het aantal in de loop der jaren steeds groter was geworden dwong me behalve het tuinkastje ook de garage en de schilderkamer als overwinterplaats in te zetten.

Ik ben namelijk stek-gek en kan moeilijk levende planten weggooien.

Om in enkele dagen dat karwei, gelet op mijn kwetsbare gesteldheid, uit te voeren was schier onmogelijk. 

Telefoontje van kleinzoon Luca. 

"Kan ik je ergens mee helpen, opa?"

Bij hulp van de familie, blijft autonomie-gevoel in stand, vind ik.

Dus nodigde ik hem uit. 

In enkele uren was de klus geklaard.

Het kan gaan winteren.

 Een deel van de geraniums.

Misschien volgend jaar wat meer weggeven?

Tegeltjeswijsheden

 Afgelopen weekend bracht Thomas onderstaand geschenk mee : 'In plaats  van bloemen'.

Het is de wijze quote waarmee ik mijn vorige blog mee afsloot. Ik onderschrijf  de tekst ten volle. Het is wachten op de dag waarop ik ervan verlost word - niet van de tekst, die is eeuwig, maar van dat ding dat me dagelijks kwelt -.

Welke wijsheden zou ik verder nog in steen willen beitelen, willen tegelen?

Een uitspraak, die mijn vader vaak bezigde om zijn kroost te troosten:

Het is zoals het is.

Een heerlijk stoïcijnse uitspraak, waar niets tegenin te brengen is. 

Een even als troost bedoelde uitspraak is:

Aan alles komt een einde.

Aan alles, dus geldt dat niet alleen voor de ellende, maar ook voor alle moois en dierbare momenten.

Deze wijsheid dient enkel getoond te worden aan mensen die vreselijk lijden bijv. omdat ze een katheter dragen.

Van wijlen filosoof des Vaderlands René Gudde is de uitspraak/ titel van zijn boek

Sterven is niet moeilijk, iedereen kan het.

Niemand die eraan zal twijfelen; toch zijn er schepselen, die zouden wensen dat die opdracht voor hen  te moeilijk zal blijken.

Van jongs af aan heb ik de vermaning van mijn moeder gekoesterd:

Wat gij niet wilt wat U geschiedt, doet dat ook een ander niet.

Die uitspraak bezigde ze regelmatig wanneer de roedel van haar 12 kinderen weer ergens ontspoord dreigde te raken.

Pas later tijdens mijn studie bewonderde ik deze Kantiaanse stelling niet alleen als pedagogisch verdict maar als een allesomvattende levensles.

De tegeltjeswijsheden hebben inmiddels hun plek veroverd in de scheurkalenders. 

Ooit scheurde ik op bezoek bij vrienden uit de scheurkalender van 2020, uitgegeven door de Roermondse Veldeke Stichting het volgende boertig gezegde

De vertaling - Pluk de dag - is wel heel vrij.

Maar is een waarheid als een koe

 

Een TURP en een suprapuub

Hier verbleef ik dus van woensdag op donderdag j.l., op de Afd. KVKS: Kort Verblijf Klein Snijdend.

Er is inderdaad sprake van een klein snede in de buikwand, waardoorheen het suprapubisch katheter naar buiten steekt. Maar om van het schillen van de prostaat te spreken van klein snijden is toch een andere mouw.

Na een slechte nacht, die ik pas inging na een temazepam, vond de zaalarts de volgende ochtend het prima als ik naar huis ging na een proeve van bekwaamheid nl. een verantwoorde verhouding tussen het uitplassen en het restant dat achter zou blijven in de blaas. 

Hetgeen lukte.

Het door mij zo gehate katheter door de urinebuis werd eruit gehaald en de katheterzak werd aangesloten op de suprapuub. 

Ik kreeg een korte instructie hoe ik de buikwond zou moeten verzorgen, waartoe ik maar liefs drie dozen gaasjes, incontinentiebroekjes en diverse hulpmiddelen meekreeg.

Pas thuis realiseerde ik me dat ik met geen mogelijkheid die buikwond zou kunnen verzorgen, ik kan hem nauwelijks zien zonder pijnlijk door te buigen en Riny is niet direct een geboren Florence  Nightingale.

Hoe gelukkig mogen we ons prijzen met schoonzus Leonie, die als oud verpleegdocente haar diensten aanbood. Elke avond komt ze me verzorgen en, wat zeker zo belangrijk is, zeggen dat het er steeds beter uitziet.

En als Leonie gelijk heeft dan zal ik binnenkort verlost zijn van het buikwandkatheter - de suprapuub - en zal ik op mijn werkkamer een tegel ophangen met de tekst "Het leven is beter, zonder katheter".

Zetels, lijstjes en een datum

Ik had me vorige week al voorgenomen om in te gaan op misschien wel de beruchtste schrijversweduwe, namelijk Mieke Vestdijk. Welke keuze maakt zij uit het werk van haar overleden echtgenoot? 

Die keuze heeft ze vastgelegd in onderstaand boekje.

De 143 pagina's staan in schril contrast met het kolossale oeuvre van Vestdijk. 

Maar daarover later.

Eerst iets over afgelopen week.

Mijn hele leven stem ik PvdA. Ook deze keer, nu met de fusiepartner GroenLinks. 

Alweer een mooi programma en een lijstrekker die in de debatten dat programma goed verdedigde.

Resultaat is bekend.: 20 zetels, 5 verlies. En Frans Timmermans trok zijn conclusie.

Voor een sociaal democraat was dat slikken.

Frans heeft inderdaad bij lange na niet het charisma van Rob Jetten. Ik ben ervan overtuigd, dat als Jetten het PvdA/GroenLinks programma had moeten verdedigen, dan was die partij de grootste geworden. 

Een partij doet er goed aan om haar lijsttrekker vooral te screenen op de factor mediageniek.

Een slechte week.

Maar toen kwam vrijdag.

Een telefoontje van het Ziekenhuis.

Er is een datum voor mijn TURP-operatie: woensdag 5 november!

De slechte week kantelde naar een betere week, en och na rechts komt ooit links, zoals zonneschijn na langdurige regen.

En dan de keuze van Mieke in het 100 jarige geboortejaar van haar man.

Zonder verantwoording kiest ze het eerste deel van de roman Ierse Nachten, het verhaal De verdwenen horlogemaker, een 25 tal gedichten, een essay De betovering van het verleden en Mahler, de doemwaardige emotie.

Ik denk niet dat deze bundel de belangstelling voor Vestdijk heeft aangewakkerd.

Dat was wel het geval toen in 1994/'95 de NRC Hugo Brand Corstius en Maarten 't Hart elke week de 42 romans van Vestdijk om beurten lieten bespreken.

Wij lazen de recensies, soms verleidden die ons om het origineel te lezen.

Een liefhebber waagde zich om de 42 romans van sterren te voorzien. 

Hij gaf 8 romans 5 sterren, 19 kregen 4 sterren, 14 kregen 3 sterren, 9 kregen  2 sterren en 2 werden voorzien van slechts 1 ster.

De 5 sterren: 

Terug tot Ina Damman

Het vijfde zegel

De kellner en de levenden

De koperen tuin

De filosoof en de sluipmoordenaar

De held van Temesa

Zo de ouden zongen

Kind tussen vier vrouwen

Mieke's Ierse Nachten zit er niet bij. 

Die kreeg van de dilettant 4 sterren.

Lijstjes, zetels en een datum.

Retour Reve

Om plaats te maken voor mijn laatste boekenaanwinst stootte ik onder de R op Gerard Reve 'De laatste jaren van Mijn Grootvader'. 

Het boek kwam me onbekend voor. 

Het bleek een uitgave uit 2009 - Reve overleed in 2006 - en is een bloemlezing door Joop Schafthuizen, Reve's weduwe. 

Het is boeiend om de keuze van weduwen te bestuderen, zo ook deze bundel. Van de slechts een pagina beslaande Inleiding word je niet duidelijk welke criteria bij de keuzen ten grondslag hebben gelegen.

Ik vermoed dat de bloemlezer niet de allerbekendste teksten en gedichten opneemt, dat zou immers de verkoop niet ten goede komen. En tevens denk ik dat zo'n liefhebbende nabestaande teksten opneemt die een mooi beeld van de overleden geliefde  achterlaat.

En ja, de meest controversiële teksten ontbreken in deze bundel, zowel in het deel Verhalen, Gedichten, Brieven en Beschouwend Proza.

Ik zocht vergeefs naar 'Brief uit het verleden' uit 1964, dat twee jaar later werd opgenomen in 'Nader tot U'.

De reden hiervoor vraagt enige toelichting.

In 1964 benaderde ik als secretaris van de leerlingenvereniging Utopia van de Kweekschool Hemelrijken Gerard Reve voor een lezing.

De auteur was hiertoe bereid, zoals te lezen is in zijn antwoord.

Zoals in de brief te lezen valt, Reve doet een voorstel: een uur voorlezen uit De  Brief uit het verleden en na de pauze  een debat, een nagesprek.  Honorarium 100 gulden.

De school kende nog het instituut van rectoraat, dat toezicht moest houden op de denominatie van het onderwijs. Rector Coolen verbood een voordracht van Reve.

Ik moest beschaamd reageren en repte over katholieke bekrompenheid, waarop Gerard R. -  in mijn herinnering - een alleraardigste reactie terugschreef en een welhaast begrijpelijk houding aan de dag legde.  

(Het was, realiseer ik me later, de tijd waarin Reve zich tot het katholieke geloof bekeerde!)

Die reactie heb ik enkele jaren later aan mijn toenmalig vriendje Anthony Mertens gegeven, de latere auteur van diverse boeken en redacteur van Querido. Hij schreef o.a. 'Zwaluwziek. Leven na een herseninfarct.' (2008). Hij overleed in 2009.

In de driedelige biografie van Top Maas, 'Gerard Reve. Kroniek van een schuldig leven (2009 - 2012) zoek ik in deel twee 'De 'rampjaren' naar  de periode van de herfst 1964.

Op pag. 150 - 153 wordt de 'Brief uit het verleden' beschreven en dat Reve daarmee in jeugdhonken voorlezingen met debat-na hield. Vooral de beschreven racistische gevoelens van de auteur waren zeer discutabel, maar leidden nergens tot heftig debat.

Nooit zullen we weten of dat wel was gebeurd op de katholieke kweek in Eindhoven.

54 jaar getrouwd

Vandaag, zaterdag 18 oktober 2015 zijn Riny en ik 54 jaar getrouwd.

Vandaag valt ook De Groene op de deurmat met daarin een beschouwing van Jutta Chorus over de rol van de vrouw in het huwelijk naar aanleiding van het succes van Christien Brinkgreve's Beladen huis. Hierin fileert de sociologe haar huwelijk met Heerma van Voss. Ook zoon Daan schreef een roman over het gezin : De Vergeting (2013).

Waar je zou verwachten dat je als deel van het systeem de vuile was niet buiten hangt, schijnt dat in dit schrijversgezin juist in tegendeel. De vuile was hangt zo zichtbaar mogelijk buiten.

Zo'n retrospectief wordt opgemaakt op basis van verwachting, zoals gelijkwaardigheid, aandacht, kunnen zijn wie je bent. 

De balans valt voor de schrijvers negatief uit.

De lezer blijft achter met de vraag Wat heb jij daaraan gedaan, bijvoorbeeld Waarom ben je gebleven?

Welke verwachting had ik 18 oktober 1971?

Bovenstaande foto is van de receptie. Ik herinner me allerhande cadeaus waarvan ik me afvroeg waarom de gever in godsnaam hiermee kwam aanzetten. De vaas van tante Toos hebben we waarschijnlijk in het etablissement achtergelaten.

Maar goed, de verwachting.

Als je van elkaar houdt kun je ervoor kiezen om samen te gaan wonen.

Naar mate de jaren van het verbond voortschrijden kom je erachter dat je graag kinderen wilt.

Dat je hen een mooie en veilige plek geeft.

Soms schuurt er een andere verwachting en moet je kiezen: doorgaan of niet.

Het huwelijk is naast een sociale ook een economische eenheid.

Later kom je erachter dat het ook een eenheid van zorgzaamheid is.

Wat er ook gebeurt, we dragen zorg voor elkaar.

Zo...geen vuile was. 

Wat had je gedacht?

Maar ik ben dan ook dat masculiene deel.

Ik zal er maar over schrijven

De vraag stellen is hem beantwoorden.

Omdat Herman Koch een B.N.er is, weten we dat hij de diagnose prostaatkanker heeft gekregen. 

In 'Ga je erover schrijver? ' schrijft hij daar, weliswaar terughoudend, over.

De vraag stellen is hem beantwoorden.

Pag. 33:

 "Ik heb een hekel aan het woord 'prostaat'. Het is een typisch mannelijk orgaan, of je moet eigenlijk zeggen: een exclusief mannelijk orgaan. Tegelijkertijd wordt het vrijwel altijd in de context van zwakte in de mond genomen, als in: Die heeft een zwakke prostaat. Iemand in een restaurant om de haverklap van zijn tafeltje opstaat om naar het toilet te gaan - iemand zoals ik."

Ik weet al jaren dat ik een vergrote prostaat hen, reden voor mijn huisarts om jaarlijks mijn PSA waarde te laten meten. 

Voor een goede doorbloeding slik ik al jaren Prostavit van Bional. Ik heb mijn vergrote prostaat nimmer een zwakte gevonden, gewoon een eigenschap.

Met de kennis van nu, had ik me, zoals het inschrijven voor een peuterdagverblijf bij de geboorte, jaren geleden moeten inschrijven op de wachtlijst voor een TURP, het schillen van een vergroot prostaat. 

Een grotere teleurstelling dan te horen over een wachtlijst van maar liefs 4 maanden, heb ik jaren niet gehad. Let wel die wachttijd gaat pas in na een eerste gesprek bij de uroloog, in mijn geval een dikke maand nadat de huisarts als de diagnose had gesteld en me een katheter had aangemeten.

Ik was bij het horen van dit verdict volkomen aangeslagen.

's Avonds mailde ik naar de afdeling urologie:

"Sinds 20 augustus heb ik een katheter. Vrijdag 26 september kreeg ik na een Flow/residu onderzoek te horen van dr. Apt dat mijn katheter moet blijven zitten totdat ik in aanmerking kom voor een TURP.  De wachttijd hiervoor is lang, erg lang. Ik was dusdanig aangeslagen, dat ik niet pleitte voor een urgentie.

Ik ben mantelzorger voor mijn vrouw, die uitgezaaide longkanker heeft (behandelaar dr. Youssef) Het gaat tot heden goed, de situatie lijkt stabiel, maar kan elk moment verergeren. Ik wil haar steun en toeverlaat zijn. Dat kan ik gewoon niet met mijn katheter. Ik heb vreselijk last van blaasstuwingen ondanks de oxybutine en ik heb bloedingen. In het laatste geval moet ik stoppen met mijn bloeddrukpillen Dabigatran, die ik neem voor mijn atriumflutter. Dit is al een keer van toepassing geweest. Een Russische roulette.

Ik smeek Uw team om me te plaatsen op een urgentielijst."

Anderhalve week later werd ik hierover gebeld, met als belangrijkste bericht, dat mijn behandelaar a.s. woensdag, als ik voor nader onderzoek wordt onderzocht, het met mij over urgentie zal hebben.

Omdat ik er niet helemaal gerust op ben, onderzoek ik ook andere mogelijk snellere trajecten, wetend dat ik overal aan het begin van de rit sta.

Ik ben een beetje moedeloos, dus besloot ik in navolging van Herman Koch erover te schrijven. Reflectie lucht een beetje op.

 

Verzamelen en tuinieren

Enkele maanden geleden belde Thomas. 

Hij had zojuist een podcast van Adriaan van Dis beluisterd, waarin de auteur zegt 35 meter aan boeken te bezitten, wat bij mijn zoon de vraag  had opgeworpen hoeveel meter boeken wij hebben. 

Ik vond dat 'wij' gezellig klinken. Ik hoefde me voorlopig niet schuldig te voelen over de meters boeken waarmee wij onze erfgenamen zouden opzadelen. 

Ze zijn er al mee opgezadeld.

Het was een interessante vraag, waarop ik echter het directe antwoord schuldig moest blijven.

Na een poosje in de weer te zijn geweest met een meetlint, kwam ik uit op 180 meter.

Dat is veel, belachelijk veel. Een verklaring voor die hoeveelheid is, dat er meer boeken binnen komen dan eruit gaan.

En de volgende uitspraak heeft ook een 100% waarheidsgehalte: ik heb van die 180 meter nog geen 10% gelezen.

Een prettig gevoel geeft het om te beseffen dat ik tenminste nog 162 meter aan boeken KAN lezen.

Maar voor de verzamelaar telt vooral de verzameling, de schoonheid ervan, de compleetheid, het verlangen. 

Een groot deel van mijn boekentijd wordt besteed aan het ordenen en het het verplaatsen. 

Het is een soort van tuinieren, waarbij ik het meest moeite met het wieden heb.

Zo beschouwd zijn de boekenkasten perken, waar de banden soms een dubbele of driedubbele laag als schatten verborgen liggen.

Een van  de meest zonnige perken zijn de stripkasten, waarvan hieronder een uitsnede.

Laat ik hieruit eens een mooi boeket plukken, een troostboeket voor alle mensen, die tobben met hun leeftijd en de toenemende beperktheid van hun mogelijkheden. De reeks 'Krasse Knarren' voor iedereen aanbevolen, mijzelve in de eerste plaats.

Het gaat in deze albums om het intense plezier van het nog wel kunnen.

Wachttijden in de gezondheidszorg

De dag- en nachtzakken voor mijn katheter

Een paar weken geleden, toen in via de fa. Bosman deze zakken toegestuurd kreeg, dacht ik hiermee royaal vooruit te kunnen.

Sinds gisteren weet ik beter. Ik zal nog vaker zo'n voorraad toegestuurd moeten krijgen, immers...

Eindelijk kon ik na 5 weken terecht bij urologie. Ik zou een zogenaamde Flow/Residu onderzoek ondergaan, een onderzoek naar de hoeveelheid, die ik kon plassen en hoeveel urine er daarna in de blaas zou achterblijven. 

'S morgens had de huisarts de katheter verwijderd. 

Na het onderzoek zou ik een gesprek hebben met de uroloog

Wat ik eigenlijk al 5 weken wist:

1. Ik kan door een vergrote prostaat onvoldoende plassen, dus zou een katheter worden teruggeplaatst.

2. Om de prostaat te schillen wachtte me een Turp operatie.

Wat ik niet wist.

3. De wachttijd voor een Turp bedraagt 5 maanden. Vijf maanden!

Ik was behoorlijk van de kaart. Volgens protocol zou ik pas in februari 2026 verlost zijn van dit voor mij ondraaglijk ongemak.

Ik drong niet aan om een versnelde procedure te kunnen volgen immers:

1. Ik wil 100% mijn mantelzorgfuncties kunnen uitvoeren als bij Riny de kanker toeslaat.

2. Ik ben uiterst gevoelig voor bloedingen. Alleen door me heel gedeisd te houden voorkom ik bloedingen.

3. Als er bloedingen ontstaan moet ik onmiddellijk stoppen met de bloedverdunners, waardoor ik de kans loop vanwege Atriumflutter op stollingen in de hersenen. Een Russische roulette dus.

4. Ik heb bewezen dat ik bij het inbrengen van een nieuw katheter - om de zes weken - het risico op blaasontstekingen loop.

Protocollen zijn prima, maar een arts moet ruimte hebben voor persoonlijke afwegingen.

 5 Maanden...dan zit ons 54 e huwelijksjaar er al op, de verkiezingen, is de Herfst voorbij, Sint, Kerst en Oud/ Nieuw gevierd. Kan in Nederland de wachttijden niet worden ingelopen, want met wachttijden lopen de zorgkosten alleen maar omhoog.

Neem het aantal katheterzakken. Deze moeten om de week ververst worden. 5 Maanden zijn 20 weken, zijn dus 20 dag- en 20 nachtzakken!

Fa. Bosman vaart er wel bij.

Riny 80

Wat ze het liefst op haar verjaardag wilde.

Naar Spanje en met de familie samenzijn, had ze direct geantwoord.

Beide zijn echter niet te verenigen. Dus viel Spanje af: dat kan altijd nog bijv. met Kerst of in die wrede , koude maand februari. 

We hebben die luxe.

Dat we Spanje hadden gecanceld was maar goed ook gelet op mijn lichamelijk ongemak.

Riny had voor afgelopen zaterdag een ruimte in de Leemerhoef gereserveerd.

Afgelopen week verergerde mijn situatie met bloedverlies en verhoogde temperatuur.

Ik vond het verschrikkelijk om spelbreker te zijn, maar de kinderen waren gedecideerd: afzeggen en een diner aan huis organiseren.

Thomas nam de eerste actie voor zijn rekening, Noa verzekerde Riny dat zij de hele organisatie van het diner op zich zou nemen.

Samen met Sophie veranderde ze de veranda in een heus sterrenrestaurant.

David had een prachtige sushi samengesteld en besteld.

Ik voelde me voldoende veilig en heb de hele sessie kunnen bijwonen. Een sessie die eindigde met een door Noa knap in elkaar gestoken Komoot-quiz.

Eerder had Riny mooie cadeaus mogen ontvangen: een E reader en een zeer royale eet-bon te besteden in...jawel de Leemerhoef.

80 jaar is een mooi Kroonjaar, een gift, die, zo zei ze aan tafel, verwacht had nooit te mogen innen.

Onze generatie stapelt heel wat jaren bovenop die van onze voorouders. Voor Riny betekent het dat ze een kleine 10 jaar ouder is geworden dan haar ouders. En dat in een redelijk goede gezondheid oftewel met een zekere kwaliteit van leven.

 

Tuinieren

 Wat is de essentie van tuinieren?

Ik ben geneigd om het als volgt te formuleren: De natuur naar je hand zetten.

Ik heb twee tuinen, een siertuin en een moestuin.

De siertuin afgelopen week. Het naar de hand zetten is afhankelijk van het esthetische gevoel van de hoveniers, een gevoel dat in de loop der jaren aan verandering onderhevig is geweest

Thomas en Luca ('kunnen we je helpen?') in de moestuin bezig met het stekken van aardbeienplantjes.

De moestuin is op het einde van het seizoen een kale lege ruimte, waarvoor ik jaarlijks een plan maak om er groente te verbouwen. De natuur heeft hier niets te zoeken; ik cultiveer de grond. Ik weet inmiddels welke planten het in deze grond goed doen, dat wil zeggen welke planten een mooie opbrengst opleveren. Aardbeien doen het prima op onze zandgrond.

Of de planten het goed doen heeft niet alleen met de grond te maken. De warmte en de regen gedurende het seizoen spelen een minstens zo belangrijke rol. 

Zo was 2025 een bijzonder goed jaar voor de druiven en de tomaten.

 

In mijn volgende blog wil ik 'tuinieren' gebruiken als een metafoor, die niet alleen het naar de hand zetten behelst, maar ook de permanentie van de aandacht.

Onafhankelijke CliëntOndersteuning - OCO

Afgelopen donderdag heb ik de twee-maandelijkse intervisiebijeenkomst van OCO's Valkenswaard aan mij voorbij laten gaan. Ik voel me niet prettig in gezelschap met zo'n klotsende katheterzak aan mijn linkerbeen. 

Er is blaasontsteking opgestoken, waardoor de diagnose en behandeling met drie weken opgeschort is. De medicatie werkt, maar veroorzaakt een zekere suffigheid en dat kan ik er bij de intervisiebijeenkomst niet bij hebben.

Vorig jaar is met veel verwachting gestart met het werven en opleiden van OCO's.

Bij de invoering van de Wmo in 2015 zijn de Gemeentes verplicht om cliënten erop te wijzen dat ze recht hebben op gratis ondersteuning bij het doen van aanvragen. 

De meeste Gemeenten hebben daarvoor professionele instanties gecontracteerd. In Valkenswaard is dat MEE. Naast MEE verleent de Samenwerking Belang Valkenswaard - SBV - ondersteuning gericht op senioren.

De Welzijnsorganisatie Cordaad, werkzaam in diverse Gemeentes rondom Eindhoven, heeft, daartoe uitgenodigd door de Gemeente Valkenswaard, de organisatie opgepakt om ondersteuning te verlenen. Die ondersteuning beperkt zich niet alleen tot de Wmo maar biedt ook ondersteuning bij aanvragen via de Wet Langdurige Zorg - de WLZ - , de Jeugdzorg en Werk en Inkomen.

Voor de door MEE aangeworven belangstellenden werd vorig jaar een cursus aangeboden.

Ik was een van de cursisten.

Sinds kort hebben de OCO's, vallend onder Cordaad een eigen logo.

Vanaf dag 1 ben ik zeer kritisch geweest, wat me door de enthousiastelingen van het eerste uur niet altijd in dank werd afgenomen. Mijn kritiek richt zich op de organisatie (waarom bijv. drie aanmeldpunten) geen doordachte afgrenzing tussen professionele en vrijwillige ondersteuning en onvoldoende borging van kwaliteitszorg.

Een van de eerste actiepunten is het bekend maken van dit aanbod aan de burgers. 

De Gemeente liet een mooie, gelikte presentatie opmaken.

Bij mijn voorlichtingen bij het Parkinsoncafé en verschillende buurthuizen maakte ik als start gebruik van een casus, die ik hieronder weergeef.

Ze hebben een maand geleden van de neuroloog te horen gekregen dat Jan 72 jaar, parkinsonisme heeft. Hij had al een hele tijd last van instabiliteit, lusteloosheid en slikproblemen. Zijn vrouw Mia 68 jaar had tegen de buurvrouw toevertrouwd dat het niet zo erg was, want hij hoefde geen medicijnen meer te slikken. Het was een bepaalde vorm van Parkinsonisme, iets met een M erin. De neuroloog had gezegd dat ze het maar eens op internet op moesten zoeken voor meer informatie en hulp. Dat ze geen computer hebben, hadden ze niet gezegd.

 Je moet naar de Gemeente daar hebben ze van alles, wist de buurvrouw. Haar zus had een mooie elektrische driewieler gekregen.

Bij de Wmo had de consulent geadviseerd dat Jan beter naar de WLZ kon gaan, daar konden ze hem nog beter helpen. Mia en Jan waren vergeten te vragen hoe ze bij de WLZ terecht konden.

Intussen ging het met Jan niet best. Hij was in de douche gevallen. Mia had de buurvrouw erbij moeten roepen om hem overeind te tillen. Hij bloedde flink aan de rechterkant van zijn hoofd en hij had erge pijn aan zijn heup. De buurvrouw bood aan om hem met haar autootje naar de dokterspost te brengen.

De dienstdoende arts had de hoofdwond gehecht en in het dossier gekeken. “Hebt U hulp?” had hij gevraagd. Mia zei dat de buurvrouw haar geholpen had. De arts had geglimlacht en gezegd dat dat heel lief was, maar hij bedoelde structurele hulp, hulp om Jan en Mia het leven met deze ernstige ziekte dragelijk te maken. Toen was Mia gaan huilen. Ze wist het allemaal niet. Het was allemaal zoveel. Aan Jan had ze niet veel, die vond alles goed. En ze werd van het kastje naar de muur gestuurd.

Toen had de arts gezegd,: “Hebt U wel eens gehoord van een OCO?"

*) MSA:  Multiple Systeem Atrofie

Voor een Jan en een Mia houd ik het ondanks mijn bedenkingen voorlopig vol.

Verstek

Afgelopen week zo door mijn katheter (lekkend, pijnlijk, ongemakkelijk) gefixeerd dat ik voor het eerst in 13,5 jaar bij het Parkinson café Valkenswaard verstek heb moeten laten gaan.

De tekst hieronder kan nu twee wegen  inslaan:

1. De barre week van een katheterdrager

2. Parkinsoncafé Valkenswaard 13,5 jaar

Het wordt afslag 2, een tekst over 1 zou me nog verder martelen.

Het huidige bestuur bestaat uit 4 leden, waarvan er twee ex-mantelzorger zijn.

Als mantelzorgers hun partner kwijt raken, dan zullen de meesten het café niet meer bezoeken. 

In het geval van mijn twee mede bestuursleden biedt een intensivering met het café juist troost.

Vanaf de oprichting ben ik betrokken geraakt door een vriend, die aan parkinsonisme leed. 

Hij is negen jaar geleden overleden.

Het lot van het café is dat je banden aangaat met bezoekers, waarvan je weet dat die op enig moment na diverse stadia van achteruitgang de aarde dus ook het café verlaten.

Vorig jaar op 6 september vierden we met een symposium ons 12,5 jarig bestaan. 

Ik had de organisatie en de functie van dagvoorzitter op me genomen.

Het was een groot succes met zo'n honderd deelnemers.

De dagvoorzitter opent met een video verbinding met Bas Bloem

Er waren 8 verschillende workshops, talloze kraampjes met aanbieders van hulp en een spetterende afsluiting.

Dankzij diverse sponseringen konden we het beeld 'Mantelzorg' verwerven. 

Als je inzoomt op bovenstaande foto zie je het beeld links voor staan - een beeld, gemaakt door een van onze trouwe mantelzorg-bezoekers Margriet Henneskens. 

Na een toelichting overhandigde Margriet aan wethouder Bram Bots een mini replica 

Iedere bezoeker ontving na afloop zo'n mini replica

Het café vindt plaats op de laatste vrijdag van de maand in het auditorium van het verpleegtehuis Kempenhof. 

Het beeld zal een plek krijgen in de binnentuin, grenzend aan het Auditorium. Maar pas wanneer de verbouwing van de benedenverdieping van Kempenhof is gerealiseerd.

'Mantelzorg' is een ode aan alle mantelzorgers 

 

Geest, lichaam en een groene pinguïn

Mijn oudste broer was onlangs 83 jaar geworden en had zijn (schoon-) broers en (schoon-) zussen in Friesland uitgenodigd. 

In de buurt van zijn woonplaats heeft zijn dochter en haar man een paradijslijke tuin in het dorpje Ureterp met onlangs opnieuw opgetrokken woonhuis.

Het was een bijzondere invitatie. 

Mijn broer realiseert zich dat hij langzaamaan in de dikke mist van dementie verdwijnt en wij zijn daarvan misschien meer bewust van dan hij.

'Zou het de laatste kans en keer zijn?'

Dementie is een enge ziekte, die de wilsbekwaamheid van de patiënt langzaam maar zeker om zeep brengt. 

Lichaam en geest zijn een geheel. 

Het sloopwerk begint bij dementie bij het mentale deel maar zal ook op den duur ook de fysieke mogelijkheden aantasten.

(Bij mij zal dat enkele dagen later via de omgekeerde weg verlopen, maar daarover zo dadelijk.)

Velen hadden afgelopen maandag aan de oproep gehoor gegeven.

Zoon Duco maakte deze foto. Oudste broer, zittend, derde van  links.

Het was een bijzondere, intieme en intense middag. 

Er zal een fotoboek worden samengesteld, waar, zo vertelde zijn dochter, hij erg naar uitziet.

De laatste foto in het boek zal van zijn afscheid zijn.

Mijn zus en Riny ondersteunen hem op weg naar de auto van Duco.

Ik ben de erachter lopende banjeraar

Twee dagen later in de ochtend.

Ik heb een enorme buikpijn en een vergeefse drang tot plassen.

Deze fysieke malheur brengt me naar de dokterspost, waar subiet via een katheter mijn blaas wordt geledigd. Mijn huisarts klinkt haast triomfantelijk. 'Bijna anderhalve liter!'

Een lang verhaal verkort. 

Katheter blijft zitten, geeft problemen, nieuw breder slang ingebracht (maatje 16) oorzaak euvel onbekend, vergrote prostaat, niersteen, anderszins?, veel bloed bij de urine, regelmatige pijnlijke plasdrang, wachttijd bij de uroloog meer dan twee weken. 

Ineens ben ik een katheter, een wandelende zittende externe slang met zak.

Ik geloof dat iedereen dat door mijn broek heen ziet.

Mijn dagelijkse sudoku oplossen duurt twee keer zo lang.

Aan- uitkleden duurt eindeloos.

Ik voel me een zielig wrak, een oud mannetje.

Vandaag liep ik sloffend de moestuin in. 

De komkommertijd loopt ten einde.

De laatste komkommer had een bijzondere vorm.

Het ontdekken van de groene pinguïn brengt afleiding en troost.

Het leven, een tragedie of komedie?

Laatste woorden 2

Zekere Zaken: het uitspreken van laatste woorden; variatie op Remco Camperts woorden 'Wat zal ik als laatste zien...wat zal ik als laatste horen...

Laatste woorden, woorden die als loden last om de nek van achterblijvers kunnen blijven hangen, vooral wanneer ze de betekenis hebben van een opdracht of onthulling.

Reden te meer om je er alvast op voor te bereiden.

Een enkele uitspraak haalt de geschiedenisboeken, zoals die van Willem de Zwijger, die voor zijn doen blijkbaar verdraaid mondig uit zijn woorden kwam toen de kogels van Baltesar Gerards zijn lijf doorboorden.

Jezus schijnt enkele dagen voor zijn dood zijn laatste woorden te hebben uitgesproken in de tuinen van Getsaminee: Mijn Heer, mijn Heer, waarom hebt U mij verlaten. 

Verder was hij een Ware Zwijger.

In Onsterfelijke Laatste Woorden put de auteur, Terry Breverton, vooral uit de overleveringen uit West Europa- weinig Nederland - , China en Amerika. 

Een aantal uitspraken, die me inspireerden:

* Leonardo Da Vinci: 'Ik dacht dat ik leerde te leven, maar eigenlijk leerde ik te sterven.' (genoteerd in       een van zijn notitieboekjes; dus sterk als dit zijn laatste woorden zijn geweest)

*  John Donne: Dood, wees niet trots, ook al noemen sommigen U Machtig en verschrikkelijk, want dat bent U geenszins.' (Beginregels van zijn Holly Sonnet X, dat twee jaar na Donnes door verscheen.)

* Johann von Goethe: 'Open de luiken van de slaapkamer, zodat er meer licht naar binnen kan.' (Beter bekend in zijn kortere versie: Licht, meer licht!)

* Karl Marx: 'Vort, weg. Laatste woorden zijn voor dwazen die nog niet genoeg gezegd hebben.' (Desondanks, Karl, had jij ook nog niet genoeg gezegd?)

* Vincent van Gogh: 'De droefheid zal altijd blijven.' (Laatste woorden aan zijn broer Theo, de dag voordat hij stierf)

* Franz Kafka: 'Liefste Max, Mijn laatste verzoek, alles wat ik achterlaat in de vorm van dagboeken, manuscripten, brieven (van mij en van anderen) enzovoort, moet ongelezen worden verbrand.'(Aantekeningen voor zijn vriend Max Brod, die zich gelukkig niet aan deze opdracht heeft gehouden.)

* Sigmund Freud: 'Mijn beste Schur, je herinnert je ons eerste gesprek. Je beloofde me toen dat je me niet in de steek zou laten als mijn tijd gekomen was. Nu is het alleen nog maar een grote kwelling zonder enige zin.'(Laatste woorden tegen zijn arts - en vriend - Max Schur, die hem niet in de steek liet bij dit euthanasieverzoek)

* Walt Disney: 'Stel je eens voor dat je wereldwijd herinnerd wordt voor het bedenken van een muis.'

en tenslotte

* Giles Lytton Strachey"'Als dit doodgaan is, ben ik er niet van onder de indruk.' (Maar wist hij toen de clou?)

Laatste woorden, bezweringen, aforismen, finale conclusies. 

De mooiste zijn die van de troost.

Aan de slag.

Laatste woorden

In de afgelopen tijd, waarin ik niet postte zijn heel wat mensen om me heen overleden. De overlijdensberichten in de kranten van mensen die ik had gekend, knipte ik uit en plakte ze in mijn dagboek. Mijn herinneringen aan de overledene schreef ik erbij, vaak niet meer dan een ademtocht.

Van familie ontving ik verschillende berichten - ooms, tantes, neven en nichten - vaak familie, die ik jaren niet gezien noch gesproken had. 

Meestal ga ik in op de uitnodiging voor de uitvaartdienst met koffie en broodje na.

De moderne crematoria zijn voorzien van grote beeldschermen, waarop foto's worden geprojecteerd van het voorbije leven. 

Doorgaans zijn dat vakantiefoto's; tent of caravan met een tevreden lachende overledene.

In de koffie-tafelgesprekken hoor je hoe de overledene aan zijn einde is gekomen: kwaal, diagnose, behandeling, einde.

Ik ben het meest benieuwd naar het einde en in het bijzonder naar de laatste woorden 

Uit ervaring weet ik dat die van enorme impact voor de achtergeblevenen kunnen zijn.

Met de laatste energie wordt gefluisterd, dat de achterblijvende partner zich niet moet laten weerhouden om weer een relatie aan te gaan. Zoiets ontroert me. Heeft hij/zij die boodschap al lang voorbereid?

Heeft mijn tante, die haar zoon in haar laatste uur vraagt of ze het goed heeft gedaan, de bedoeling om voor eeuwig van haar twijfel verlost te zijn? Want de zoon kan natuurlijk alleen maar beamen.

Mijn nieuwsgierigheid naar de laatste woorden kan ik ook voeden door de onderstaande publicatie

In een volgende post zal ik mijn favoriete laatste woorden tonen.

In deze post wil ik spoileren wat ik tot op heden mijn laatste woorden zullen zijn - eventueel te gebruiken op mijn urn -

                                                            "Meer zat er niet in."

(Misschien moet ik die woorden toelichten. De meest vervelende opmerking, die ik vaak heb moeten horen: "Ik had meer van je verwacht." Ik heb daar nooit een goed weerwoord op kunnen geven. Wel dacht ik vaak, "Dat is dan jouw probleem". Maar daar maak je geen vrienden mee. Mijn eerste indruk die ik maak is meestal beter dan de tweede. Ook die gedachte is geen sterk weerwoord. Dus heb ik die laatste woorden bedacht. Nu, inmiddels een oude man, hoor ik helaas niet meer dat er meer van me werd verwacht.)

Een nieuw begin

Mijn eerste post plaatste ik op 20 juni 2007. 

De bijgaande foto was genomen in onze tuin om precies te zijn van het blauwe bankje onder de pergola met de druiven. 

Ik nam vanuit hetzelfde standpunt vorige maand, ruim 18 jaar later het bankje weer in beeld.

Wat opvalt is de kwaliteit van de foto. Van een eenvoudige digitale Sony cybershotcamera, waarmee ik in 2007 fotografeerde, werk ik nu met een Sony alpha 7. 

De kleur blauw is lichter - het bankje is intussen vele malen gerepareerd en geverfd.

Sinds de eerste post volgden er nog 834 met volgens het dashboard van Blogger 91674 views.

De vijf meest bekeken posts zijn

1. Nu ook reuze-aardbei uit de Gaspeltuin van 25/5/'09 met 1287 views

2. De volgorde van spullen van 12/5/'10 met 468 views

3. Femke, de aarde verlaten van 17/10/'18 met 382 views

4. Van villa Russenduin naar villa Glory van 33/8/'16 met 367 views

5. Een stad zijn van 17/2/'16 met 247 views

In mijn teksten schrijf ik over wat me in de afgelopen week heeft bezig gehouden en probeer vanuit mijn individuele ervaring algemene bevindingen en conclusies te slepen. Ik begon aanvankelijk over onze tuin te schrijven, zowel het siertuingedeelte als de moestuin. Als snel volgde mijn leeservaringen, reizen, familie en mijn persoonlijke geschiedenis. 

Later nam ik projecten als 'muzen' onder handen, projecten die meerdere posts omvatten.

Sinds mijn voorlaatste post  'Aangetroffen, opgeraapt' van februari 2023 is er veel gebeurd. Het belangrijkste was het bericht van de uitgezaaide longkanker bij Riny en de spannende therapie die volgde.

We verloren in de laatste tweeëneenhalf jaar veel vrienden, leerden nieuwe mensen kennen, genoten van vakanties in het appartement van Thomas in Marbella; ik volgde een cursus OCO - Onafhankelijke Cliënt Ondersteuner en we verduurzaamden ons huis. 

Om uit deze opsomming een algemene bevinding te destilleren lukt me niet een, twee, drie. 

Hooguit een platte conclusie: het gaat, zoals het gaat. 

Het besluit om weer te gaan bloggen ligt deels gelegen in bovenstaande conclusie, door te schrijven en te delen wil ik het Carpe Diem intensiveren.

De-blokkade en Doorstart

Het is tweeëneenhalf jaar geleden dat ik voor het laatst op deze blog 'Gaspeltuin' publiceerde.

Aanvankelijk bedoeld als wekelijks digitaal tuinjournaal, evolueerde het tot een wekelijks verslag van wat me bezig houd. 

Wat me bezig zou houden vanaf februari was me duidelijk. Riny had de diagnose 'uitgezaaide longkanker' gekregen.  Het onderwerp van mijn schrijven zou voortaan zijn, wat dat met me zou doen, wat dat voor ons zou betekenen. Het kon niet anders dat ik mijn tekst zorgvuldig zou moeten kiezen, ik zou geen tekst meer kunnen schrijven vooraleer ik die door Riny zou moeten laten screenen.

Nou is Riny vanaf het begin dat ik deze blog schrijf mijn redacteur, maar ze houdt zich bezig met de tekst en opmaak en niet met de inhoud.

Van verschillende kanten is me in die tweeëneenhalf jaar tijd gevraagd waarom ik deze blog niet meer vul. Mijn uitleg was steeds dezelfde: zelfcensuur en privacy stonden me in de weg. 

Maar Riny is het nu die me vraagt de draad weer op te pakken. Onze voorwaarde: starten met een tekst onder 'Doorstart', met instemming van beiden - Riny en ik - waarin kort de geschiedenis van Riny's ziekte uit de doeken wordt gedaan.

De titel van die tweeëneenhalf-jaar geschiedenis zou de titel 'Geluk' mogen dragen.

Want hoe vaak had het anders hebben kunnen lopen: De ondraaglijke pijnen verdwenen met één bestraling, De PDL waarde om in aanmerking te komen voor een immuun-behandeling was  gunstig, de eerste effecten van de behandeling waren spectaculair. De uitspraak: "Genezen kunnen we U niet, maar er is misschien een levensverlengende behandeling mogelijk" was de enige strohalm die op de diagnose had gevolgd. Ook de gevreesde bijwerkingen bleven uit. 

Tot... bij de 17-e immuno-kuur. Darmontstekingen die leidden tot grote aversie van eten met enorm afvallen als gevolg maakte stoppen van de behandeling noodzakelijk. Zouden 17 kuren genoeg zijn, waar inmiddels 21 geïndiceerd zijn? Er is nog te weinig ervaring om deze vraag te kunnen beantwoorden. De uitslag op eerste scan na het stopzetten van de kuur was spannend. Deze was echter dezelfde als de voorgaande: mooie uitslag op alle fronten!

De mokerslag van 2-'23 veroorzaakte bij Riny een enorme dadendrang: er moest op korte termijn van alles worden geregeld: bijstellen van het testament, opstellen van een levenstestament, overleg met de huisarts en het opstellen van een euthanasieverklaring.

Ik moest, zeker in de beginperiode opdraven als mantelzorger, een taak waarvan ik het doen van boodschappen het moeilijkst vond. Inmiddels weet ik de crackers, de vaatwas-tabletten  en de doosjes  paracetamol blindelings te vinden.

We hebben veel met elkaar gepraat. Over de kwaliteit van leven, over het leven dat we tot dan toe hebben geleid, wanneer het niet meer hoeft, wat er toe doet (en wat niet meer). Met Thomas en David  en kleinkinderen werd alles open besproken. Riny was daarbij duidelijk en troostrijk.

Het cliché Carpe Diem wordt gepraktiseerd, in het besef van Momento Mori en Amor Fati.

Tot zover de beknopte update, die de toegang tot mijn wekelijkse blog Gaspeltuin  moet openen.

Dat gebeurt na het fiat van Riny.

Riny: Het is een beknopte, juiste weergave van wat achter ons ligt.

Vanaf nu kan en wil ik weer elke zaterdag een post plaatsen.